Nhật Bản sửa đổi chính sách về gạo dự trữ năm 2025

Chợ giá – Nhật Bản – quốc gia với nền nông nghiệp phát triển và sự chú trọng đến an ninh lương thực, hiện nay đang thực hiện những thay đổi quan trọng trong chính sách quản lý gạo dự trữ. Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản gần đây đã thông báo sẽ sửa đổi quy định về việc giải phóng gạo dự trữ, mở rộng phạm vi sử dụng gạo dự trữ không chỉ trong trường hợp mất mùa mà còn khi có sự gián đoạn bất ngờ trong phân phối. 

Gạo dự trữ – Biện pháp bảo vệ an ninh lương thực quốc gia

Gạo dự trữ là một loại tài sản chiến lược được chính phủ Nhật Bản tích trữ để đối phó với các khủng hoảng lương thực tiềm ẩn. Các sự kiện thiên tai hoặc vụ thu hoạch thất bại có thể dẫn đến tình trạng thiếu gạo, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống người dân. Vì vậy, nguồn gạo dự trữ được coi là một biện pháp bảo vệ quan trọng đối với quốc gia có tỷ lệ tiêu thụ gạo cao như Nhật Bản.

Theo đó, hệ thống dự trữ gạo tại Nhật Bản được triển khai từ sau cuộc khủng hoảng gạo vào những năm 1990. Sau mất mùa vào năm 1993, chính phủ Nhật Bản đã ban hành luật lương thực yêu cầu phải duy trì một lượng gạo dự trữ nhằm đối phó với tình trạng thiếu hụt gạo. 

Hiện nay, khoảng 1 triệu tấn gạo được lưu trữ trong các kho và cơ sở của các công ty tư nhân trên toàn quốc. Việc quản lý gạo dự trữ được thực hiện thông qua cơ chế luân chuyển, đảm bảo rằng gạo được thay thế và sử dụng kịp thời.

Chi phí lưu trữ và tác động kinh tế

Mặc dù gạo dự trữ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với an ninh lương thực quốc gia, nhưng việc duy trì hệ thống này không hề rẻ. Vào năm 2023 thì chi phí lưu trữ gạo của chính phủ Nhật Bản ước tính khoảng 14,2 tỷ yên (tương đương 91,3 triệu USD). Điều này chưa kể đến thâm hụt gần 30 tỷ yên (193 triệu USD) phát sinh từ việc bán gạo cũ sau khi đã được lưu trữ trong khoảng thời gian dài. Tổng chi phí hàng năm cho việc duy trì hệ thống dự trữ gạo lên tới khoảng 47,8 tỷ yên.

Mặc dù có những chi phí đáng kể, nhưng đây là mức giá để đảm bảo sự an toàn và ổn định cho nền kinh tế và đời sống của người dân Nhật Bản trong trường hợp khẩn cấp. Chính phủ Nhật Bản luôn tìm cách tối ưu hóa việc sử dụng gạo dự trữ, đồng thời cũng cam kết duy trì một hệ thống hiệu quả để hạn chế thiệt hại kinh tế.

Gạo dự trữ đến từ đâu? Chính sách mới về gạo dự trữ

Lượng gạo dự trữ của Nhật Bản hiện nay chủ yếu được mua từ các khu vực sản xuất gạo lớn như Fukushima, Niigata, và Aomori. Các tỉnh này sản xuất một lượng gạo lớn, với những giống gạo nổi tiếng như Koshihikari, được bảo quản trong các kho lạnh có điều kiện chất lượng nghiêm ngặt. Các kho này sử dụng hệ thống điều hòa không khí để giữ nhiệt độ dưới 15 độ C, đảm bảo rằng chất lượng gạo luôn được duy trì ở mức cao nhất.

Theo Bộ Nông nghiệp Nhật Bản, việc quản lý chất lượng gạo dự trữ là rất quan trọng. Chính phủ cam kết sẽ không để gạo dự trữ có chất lượng kém, ngay cả trong trường hợp dự trữ gạo khẩn cấp. Thêm vào đó, gạo cũ sẽ được bán cho các nhà sản xuất thức ăn hỗn hợp hoặc người chăn nuôi, đảm bảo rằng gạo không bị lãng phí.

Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản vừa qua đã công bố một thay đổi quan trọng trong chính sách giải phóng gạo dự trữ. Theo đó, chính phủ sẽ cho phép gạo dự trữ được bán ra ngoài trường hợp mất mùa nếu có sự gián đoạn bất ngờ trong phân phối gạo. Việc này nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt gạo và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, nhất là khi giá gạo đang có xu hướng tăng cao do các yếu tố không liên quan đến sản lượng, như việc mua hàng hoảng loạn do cảnh báo động đất Nankai Trough.

Bộ trưởng Nông nghiệp – Taku Eto đã nhấn mạnh tại cuộc họp báo ngày 24/1 rằng, việc cho phép bán gạo dự trữ với điều kiện là chính phủ sẽ mua lại lượng gạo tương đương trong tương lai là một giải pháp nhằm bảo đảm nguồn cung ổn định và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.

Dự trữ gạo không chỉ là an ninh lương thực

Ngoài mục tiêu bảo vệ an ninh lương thực, chính phủ Nhật Bản cũng đã có những sáng kiến sử dụng gạo dự trữ một cách hiệu quả hơn trong cộng đồng. Kể từ năm 1998, chính phủ đã cung cấp gạo dự trữ miễn phí cho các bữa trưa học đường, giúp trẻ em có bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng. 

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, chương trình “nhà ăn trẻ em” và “bữa ăn tại nhà cho trẻ em” đã được mở rộng, cung cấp bữa ăn miễn phí hoặc giá rẻ cho trẻ em gặp khó khăn.

Việc cung cấp gạo dự trữ cho các hoạt động cộng đồng như vậy không chỉ giúp đỡ người dân trong thời gian khó khăn mà còn thúc đẩy sự hiểu biết về hệ thống dự trữ lương thực và tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn tài nguyên lương thực quốc gia.