Nhật Bản giải phóng kho dự trữ gạo khẩn cấp do giá tăng cao

Chợ giá – Mới đây, chính phủ Nhật Bản đã thông báo quyết định sẽ tiến hành giải phóng 210.000 tấn gạo từ kho dự trữ quốc gia, nhằm ứng phó với tình trạng giá gạo tăng vọt. Đây là một biện pháp khẩn cấp chưa từng có trong lịch sử, với mục đích cải thiện tình hình phân phối gạo đang gặp khó khăn và giảm thiểu tác động từ sự tăng giá mạnh mẽ của mặt hàng thiết yếu này.

Giá gạo tăng do thời tiết khắc nghiệt 

Giá gạo tại Nhật Bản đã bắt đầu tăng mạnh từ mùa hè năm ngoái, khi tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng do điều kiện thời tiết nắng nóng khắc nghiệt khiến cho sản lượng lúa giảm sút. Nắng nóng kéo dài và nhiệt độ kỷ lục đã làm gián đoạn mùa vụ lúa, đẩy giá gạo lên cao. 

Đặc biệt, năm 2024 ghi nhận là năm nóng nhất trong lịch sử Nhật Bản, với các đợt nắng nóng do biến đổi khí hậu tác động không chỉ tại Nhật Bản mà còn trên quy mô toàn cầu, khiến nhu cầu gạo tăng lên trong bối cảnh sản xuất bị thu hẹp.

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp Nhật Bản, trong tháng 2/2025, giá bán lẻ trung bình cho một túi gạo 5kg đã đạt mức 3.688 Yên (tương đương khoảng 24 USD), tăng mạnh so với mức 2.023 Yên của cùng kỳ năm ngoái. Với việc giá gạo tiếp tục tăng mạnh trong bối cảnh này đã khiến chính phủ phải có những biện pháp đặc biệt để bảo vệ người tiêu dùng và ổn định thị trường.

Kho dự trữ gạo và quy định mới 

Chính phủ Nhật Bản từ lâu đã duy trì một hệ thống dự trữ gạo quốc gia, với mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực trong các tình huống khẩn cấp. Thông thường, kho dự trữ này chỉ được giải phóng trong các trường hợp thiên tai nghiêm trọng hoặc mất mùa. 

Tuy nhiên, lần này, do tình hình phân phối gạo bị gián đoạn, một thay đổi quan trọng trong quy định đã cho phép chính phủ giải phóng gạo từ kho dự trữ để ổn định thị trường.

Bộ trưởng Nông nghiệp – Taku Eto cho biết: “Chúng tôi muốn cải thiện tình trạng phân phối gạo đang bị trì trệ. Mặc dù tình hình hiện tại không phải là do mất mùa hay thiên tai, nhưng nhu cầu gạo đang vượt quá khả năng cung cấp hiện tại”. Ông cũng cho biết thêm rằng chính phủ sẽ cung cấp 210.000 tấn gạo từ kho dự trữ 1 triệu tấn, với hy vọng rằng nguồn cung sẽ ổn định trở lại khi lúa mới thu hoạch vào mùa thu.

Điều đáng chú ý là quyết định này được đưa ra sau khi Bộ Nông nghiệp đã cho phép bán gạo dự trữ theo một quy định mới được ban hành vào tháng 1/2025. Trước đó, việc giải phóng gạo dự trữ chỉ được thực hiện trong các trường hợp thiên tai, nhưng với tình hình hiện tại, chính phủ đã quyết định điều chỉnh chính sách này để phản ứng nhanh chóng trước tình trạng gián đoạn cung ứng.

Tác động của biến đổi khí hậu đến ngành nông nghiệp Nhật Bản

Biến đổi khí hậu đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành nông nghiệp toàn cầu, và Nhật Bản không phải là ngoại lệ. Những đợt nắng nóng kéo dài, cùng với các hiện tượng thời tiết cực đoan khác, đã làm giảm sản lượng nông sản và gây khó khăn cho nông dân trong việc duy trì sản xuất. Năm 2024, Nhật Bản đã phải chứng kiến một mức nhiệt cao kỷ lục, gây áp lực nặng nề lên các vụ mùa lúa.

Không chỉ riêng gạo mà nhiều loại nông sản khác cũng gặp khó khăn trong việc duy trì năng suất. Hiện tại, chính phủ Nhật Bản đang tiến hành đẩy mạnh các biện pháp nghiên cứu và triển khai công nghệ nông nghiệp thông minh để ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu. Các chương trình hỗ trợ nông dân, từ việc cung cấp giống cây trồng kháng chịu nhiệt cho đến việc áp dụng các phương pháp tưới tiêu tiết kiệm nước, đang được triển khai mạnh mẽ.

Lịch sử dự trữ gạo và những bài học trước đó 

Kho dự trữ gạo của Nhật Bản được thành lập lần đầu tiên vào năm 1995, sau một đợt mất mùa nghiêm trọng vào năm 1993 khiến cho người dân phải tranh giành để có được gạo. Sự kiện này đã làm lộ rõ sự cần thiết phải có một hệ thống dự trữ gạo quốc gia nhằm ứng phó với những tình huống khẩn cấp về lương thực. Từ đó, mỗi năm chính phủ Nhật Bản luôn duy trì một kho dự trữ gạo lên tới hàng triệu tấn, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Chính phủ Nhật Bản hiện cũng đang xem xét những điều chỉnh cần thiết trong các chính sách dự trữ gạo và ngành nông nghiệp để đối phó với những thách thức dài hạn mà biến đổi khí hậu mang lại. 

Cùng với đó, việc mở rộng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển công nghệ nông nghiệp bền vững cũng đang trở thành một phần quan trọng trong chiến lược dài hạn của Nhật Bản.