Đồng USD suy yếu khiến thị trường tài chính toàn cầu rung chuyển

Chợ giá – Tỷ giá USD tiếp tục trượt giá trong những tháng đầu năm 2025 đã khiến thị trường tài chính toàn cầu rung chuyển và đặt ra bài toán hóc búa cho các ngân hàng trung ương: Nên giữ nguyên chính sách tiền tệ, can thiệp để phá giá đồng nội tệ hay tận dụng cơ hội để nới lỏng?

Theo dữ liệu thị trường, chỉ số DXY – thước đo sức mạnh của đồng đô la Mỹ so với sáu đồng tiền chủ chốt, đã giảm hơn 9% từ đầu năm đến nay. Đây là mức giảm lớn nhất trong gần hai thập kỷ qua, khiến giới đầu tư toàn cầu e ngại về khả năng duy trì vị thế của đồng bạc xanh trong hệ thống tài chính quốc tế.

Khủng hoảng niềm tin vào tài sản Mỹ?

Theo các chuyên gia phân tích cho rằng, đằng sau sự suy yếu của đồng đô la là nỗi lo ngày càng lớn về định hướng chính sách tài khóa và tiền tệ tại Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế số một thế giới đối mặt với nguy cơ “hạ cánh cứng” khi lạm phát chưa được kiểm soát triệt để, trong khi nợ công đã vượt ngưỡng 34.000 tỷ USD.

Khảo sát Quản lý Quỹ Toàn cầu do Bank of America công bố mới đây cho thấy, 61% nhà đầu tư tin rằng đồng đô la sẽ tiếp tục giảm giá trong 12 tháng tới – mức bi quan cao nhất kể từ năm 2004.

Tỷ giá toàn cầu đảo chiều

Sự trượt giá của đồng bạc xanh kéo theo sự lên giá của nhiều đồng tiền khác. Đáng chú ý, tỷ giá đồng yên Nhật đã tăng hơn 10%, đồng euro và franc Thụy Sĩ đều tăng khoảng 11%, trong khi các đồng tiền như peso Mexico. Bên cạnh đó, đồng đô la Canada và zloty Ba Lan cũng tăng mạnh.

Trong khi đó, các đồng tiền của thị trường mới nổi như đồng rupiah Indonesia, lira Thổ Nhĩ Kỳ và đặc biệt là đồng Việt Nam lại có diễn biến ngược chiều – giảm giá so với đô la Mỹ bất chấp xu thế toàn cầu.

Theo các nhà phân tích, sự phân hóa này bắt nguồn từ nhiều yếu tố: từ khả năng kiểm soát lạm phát, dòng vốn đầu tư, đến mức độ phụ thuộc vào thương mại và nợ nước ngoài bằng đồng đô la.

Giữ tỷ giá ổn định hay hỗ trợ xuất khẩu?

Đối với các ngân hàng trung ương thì việc đồng nội tệ mạnh lên thường được xem là tích cực vì giúp giảm chi phí nhập khẩu, qua đó hạ nhiệt lạm phát. Tuy nhiên, mặt trái là làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu – điều đặc biệt nhạy cảm đối với các nền kinh tế phụ thuộc vào thương mại như Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam.

Ông Thomas Rupf – Giám đốc đầu tư khu vực châu Á của VP Bank nhận định: “Trong bối cảnh Mỹ đang gia tăng áp lực thuế quan với hàng hóa châu Á, việc để đồng nội tệ mạnh có thể khiến các nhà xuất khẩu rơi vào thế bất lợi.”

Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đã và đang phải điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt để vừa kiểm soát lạm phát, vừa đảm bảo ổn định tỷ giá và hỗ trợ xuất khẩu. Dù không công khai can thiệp, nhưng các dấu hiệu cho thấy Việt Nam đang ưu tiên ổn định thị trường ngoại hối thay vì phá giá đồng VND.

Cắt giảm lãi suất là “cơ hội” hay con dao hai lưỡi?

Việc đồng đô la yếu đi cũng đã mở ra khả năng cắt giảm lãi suất ở nhiều nền kinh tế, đặc biệt khi lạm phát toàn cầu có dấu hiệu hạ nhiệt. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã đi đầu khi giảm 25 điểm cơ bản trong tháng 4, mở ra chu kỳ nới lỏng mới.

Tuy nhiên, các nền kinh tế mới nổi không dễ dàng đưa ra quyết định này. Với khối nợ lớn bằng USD và nguy cơ dòng vốn rút khỏi thị trường, việc giảm lãi suất sớm có thể khiến cán cân thanh toán trở nên mong manh hơn.

Ông Alex Muscatelli – Giám đốc Kinh tế tại Fitch Ratings cho biết: “Ngay cả những quốc gia có mức dự trữ ngoại hối lớn và ít nợ nước ngoài cũng sẽ hành động thận trọng, nhằm tránh rủi ro lạm phát nhập khẩu và tháo chạy vốn.”

Mặc dù một số quốc gia có thể hưởng lợi từ việc phá giá đồng nội tệ trong ngắn hạn để hỗ trợ xuất khẩu, các chuyên gia cảnh báo điều này có thể gây ra hiệu ứng domino dẫn đến “chiến tranh tiền tệ” – kịch bản đã từng làm chao đảo thị trường toàn cầu trong giai đoạn 2010–2012.

Brendan McKenna – chuyên gia của Wells Fargo nhận định: “Hiện tại, phần lớn các ngân hàng trung ương đang chọn cách ‘kiềm chế’ thay vì gây bất ổn thêm cho thị trường bằng các chính sách phá giá.” 

Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và tranh chấp thương mại gia tăng, bất kỳ hành động nào bị coi là thao túng tiền tệ đều có thể kéo theo hậu quả lớn về mặt ngoại giao.