Sự trở lại của Trump gây nguy cơ gây căng thẳng thương mại Mỹ – Nhật

Chợ giá – Với sự tái đắc cử của Donald Trump, nền kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều bất ổn, đặc biệt là trong quan hệ thương mại giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, chính sách “Nước Mỹ trên hết” (America First) đã làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa hai quốc gia, và điều này có thể tiếp tục trong nhiệm kỳ thứ hai nếu Trump tiếp tục thúc đẩy các biện pháp bảo hộ mạnh mẽ. Một trong những vấn đề nổi bật hiện nay là sự mất cân bằng thương mại ngày càng gia tăng giữa hai nền kinh tế lớn này.

Mất cân bằng thương mại gia tăng giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản

Dữ liệu thương mại mới nhất từ Nhật Bản cho thấy rằng trong năm 2023, Hoa Kỳ đã vượt qua Trung Quốc để trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản lần đầu tiên sau bốn năm, với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 20,3 nghìn tỷ yên (tương đương 133 tỷ USD). Con số này tăng khoảng 40% so với năm 2016, thời điểm Trump lần đầu tiên đắc cử tổng thống và bắt đầu triển khai các chính sách thương mại bảo hộ.

Mặc dù Nhật Bản đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu sang Hoa Kỳ, nhưng điều này cũng đồng nghĩa với việc Nhật Bản đang phải đối mặt với một thặng dư thương mại lớn hơn. Thặng dư thương mại của Nhật Bản với Hoa Kỳ đã tăng lên mức cao chưa từng thấy, điều này có thể tạo ra những căng thẳng mới trong quan hệ thương mại giữa hai quốc gia.

Chính sách bảo hộ và các biện pháp tác động

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, ông đã đẩy mạnh các chính sách thuế quan đối với các đối tác thương mại lớn, đặc biệt là Trung Quốc và Nhật Bản. Trump cáo buộc Nhật Bản và các quốc gia khác lợi dụng thặng dư thương mại để gây bất lợi cho nền kinh tế Hoa Kỳ. 

Chính sách thuế quan cao đối với các mặt hàng nhập khẩu, đặc biệt là ô tô và linh kiện ô tô, là một trong những biện pháp được áp dụng để giảm bớt thặng dư thương mại mà Mỹ đang phải gánh chịu.

Nếu Trump tiếp tục những chính sách này trong nhiệm kỳ thứ hai, Nhật Bản có thể sẽ phải đối mặt với các biện pháp mạnh mẽ hơn từ phía Mỹ, như tăng thuế đối với các sản phẩm xuất khẩu của Nhật Bản hoặc áp dụng các biện pháp bảo vệ thị trường. Điều này có thể dẫn đến sự căng thẳng trong quan hệ thương mại và ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế Nhật Bản.

Tác động đến nền kinh tế Nhật Bản

Nhật Bản – nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, đang phụ thuộc vào xuất khẩu để duy trì tăng trưởng. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang gặp khó khăn, các doanh nghiệp Nhật Bản rất cần sự hỗ trợ từ thị trường quốc tế, đặc biệt là Hoa Kỳ, nơi có nhu cầu cao về hàng hóa công nghệ cao và ô tô của Nhật Bản.

Tuy nhiên, một sự gia tăng trong thặng dư thương mại có thể khiến Nhật Bản gặp phải phản ứng từ chính quyền Mỹ, điều này sẽ làm giảm khả năng tăng trưởng của nền kinh tế Nhật Bản. Các công ty Nhật Bản có thể phải chịu những tác động tiêu cực nếu họ đối mặt với thuế quan cao hơn hoặc các biện pháp hạn chế khác từ phía Hoa Kỳ. 

Trong khi đó, Nhật Bản đang phải đối mặt với thách thức lớn về lạm phát và thiếu hụt nguồn lao động, do đó bất kỳ cú sốc nào từ chính sách thương mại của Mỹ đều có thể gây tổn hại lớn.

Các giải pháp và triển vọng tương lai

Để đối phó với tình hình này, Nhật Bản có thể sẽ cần phải điều chỉnh chiến lược thương mại và tìm kiếm những thị trường xuất khẩu mới nhằm giảm sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ. Các doanh nghiệp Nhật Bản có thể đẩy mạnh xuất khẩu sang các khu vực khác như Châu Âu và Đông Nam Á, nơi các nền kinh tế đang phát triển và có nhu cầu lớn về các sản phẩm công nghệ cao.

Ngoài ra, Nhật Bản cũng có thể tìm cách tăng cường quan hệ đối tác với các nền kinh tế lớn khác như Trung Quốc, dù quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc cũng đang gặp phải không ít thách thức. 

Một chiến lược hợp tác với các đối tác thương mại lớn, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và năng lượng, có thể giúp Nhật Bản giảm thiểu tác động tiêu cực từ các biện pháp bảo hộ thương mại của Hoa Kỳ.

Một yếu tố quan trọng khác là sự duy trì ổn định của các tổ chức quốc tế như Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Nhật Bản có thể tìm cách đàm phán trong khuôn khổ WTO để đảm bảo rằng các biện pháp thương mại của Hoa Kỳ không vi phạm các quy định quốc tế và gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu.