Chỉ số ROA là gì? Ý nghĩa của ROA, ROE, ROI trong phân tích tài chính

Chợ giá – ROA là gì? ROA chỉ số dùng để đánh giá mức độ sinh lợi của công ty trên mức độ sử dụng tài sản. Chúng ta thường thấy ROA trong các báo cáo tài chính của các công ty hoặc dùng trong phân tích cơ bản của các nhà đầu tư chứng khoán. Nhưng nếu bạn không rõ về kiến thức tài chính, các chỉ số ROA, ROE, ROI, ROIC có thể làm bạn bối rối. Bài viết hôm nay sẽ giải đáp những thắc mắc đó.

Chỉ số ROA là gì?

ROA là viết tắt của từ tiếng Anh – Return on Assets. Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) là một chỉ số đánh giá mức độ sinh lợi của một công ty so với tổng tài sản của công ty đó.

ROA giúp cho các nhà quản lý, các CEO, các nhà đầu tư hay các nhà phân tích tài chính về mức độ hiệu quả của công ty trong việc sử dụng tài sản để tạo ra thu nhập. ROA được hiển thị dưới dạng phần trăm; ROA càng cao càng tốt.

Công thức cơ bản tính ROA 

Các doanh nghiệp tồn tại hơn 10 năm đều áp dụng thành công việc tối đa doanh thu và hạn chế nguồn lực dư thừa. Việc so sánh lợi nhuận trên doanh thu là một thước đo về tính hiệu quả của hoạt động kinh doanh. Nhưng nếu so sánh lợi nhuận trên nguồn lực (tài sản) đã sử dụng có thể thấy khả năng tồn tại và phát triển của công ty.

ROA được tính bằng cách lấy lợi nhuận sau thuế chia cho tổng tài sản bình quân. Công thức được thể hiện như sau:

Tỷ số ROA cao cho thấy hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp.

• Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận kế toán trước thuế – Chi phí thuế
• Tổng tài sản bình quân = (Tổng tài sản đầu kì + Tổng tài sản cuối kì)/2

Ví dụ về cách tính ROA

Người bán hàng A chi 1500 đô la để mua chiếc xe đẩy bán hàng bình thường. Trong khi đó, người bán hàng B chi 15.000 đô la để mua một chiếc xe đẩy sau đó trang trí đẹp mắt.

Giả sử xe đẩy là tài sản mà mỗi doanh nghiệp có. Trong một khoản thời gian nhất định, người bán hàng A kiếm được 150 đô la và người B kiếm được 1200 đô la. Qua hai ví dụ sẽ thấy được là:

• ROA của người A: (150$/1500$)*100% = 10%
• ROA của người B: (1200$/15.000$)*100%= 8%

Nếu tính về doanh số thì người B hơn người A, nhưng tính về giá trị sinh lời thì người A hơn người B.

Chỉ số ROE là gì?

ROE (Return on equity) – Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu, được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng của một công ty cho vốn chủ sở hữu của cổ đông. Từ đó đưa ra thước đo về mức độ hiệu quả của một công ty trong việc tạo ra lợi nhuận.

Việc sử dụng ROE để đánh giá cổ phiếu có thể rủi ro vì loại trừ tài sản vô hình của công ty — chẳng hạn như tài sản trí tuệ, bằng sáng chế và tài sản thương hiệu.

Mặc dù ROE có thể giúp các nhà đầu tư xác định một cổ phiếu có khả năng sinh lời, nhưng không phải là số liệu duy nhất mà nhà đầu tư nên xem xét khi đánh giá một cổ phiếu.

Chỉ số ROI là gì?

ROI (Return on investment) được xem là tỷ suất sinh lời trên vốn đầu tư ban đầu, hay còn gọi là tỷ suất hoàn vốn. Đây là thước đo khả năng sinh lời phổ biến để đánh giá mức độ hoạt động của một khoản đầu tư.

ROI được biểu thị bằng phần trăm và được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng (hoặc lỗ) của một khoản đầu tư cho chi phí ban đầu .

ROI có thể được sử dụng để so sánh khoản đầu tư vào các dự án khác nhau. Tuy nhiên ROI có nhược điểm là không tính đến thời gian sinh lời.

Ví dụ một khoản đầu tư có ROI 15% nhưng lại chiếm mất 10 năm để có nó, so với một doanh nghiệp có ROI 10% nhưng chỉ cần 5 năm để đạt được. ROI có thể bỏ lỡ chi phí cơ hội của việc đầu tư vào nơi khác.

So sánh mối quan hệ giữa ROA và ROE

Cả ROA và ROE đều là thước đo về cách công ty sử dụng nguồn lực của mình trong việc tạo ra lợi nhuận. Về cơ bản, ROE chỉ đo lường lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của một công ty, loại trừ các khoản Nợ phải trả. Trong khi đó, ROA đo lường trên tổng tài sản công ty, trong đó có các khoản nợ.

Đòn bẩy tài chính = ROE / ROA = Tổng tài sản / Vốn của chủ sở hữu

Khi công ty có đòn bẩy tài chính lớn và nợ nhiều thì ROE sẽ càng lớn hơn ROA. Bằng cách vay nợ, các công ty tăng tài sản của mình lên. Giả sử nếu lợi nhuận không đổi, tài sản cao hơn vốn chủ sở hữu. Tỷ suất sinh lợi trên tài sản cao hơn. ROA do đó sẽ giảm trong khi ROE vẫn ở mức cũ.

Ví dụ :

Người bán A với vốn tự thân chủ sở hữu có ROE  bằng 20%, ROA bằng 25%

Người bán B do có vay vốn từ ngân hàng nên có có ROE bằng  35%, ROA bằng  15%

Qua ví dụ trên có thể thấy nếu xét về quy mô, người bán hàng B có thể lớn hơn người A. Nhưng nếu xét về mức độ hiệu quả thì người bán A tốt hơn người bán B.

Tóm lại chỉ số ROA khá đơn giản nhưng thực sự hiệu quả cho giới đầu tư và các nhà quản lý. Ngoài chỉ số ROA, bạn cũng nên xem xét các chỉ số khác như ROE, ROI và so sánh qua từng năm để thấy được tính hiệu quả kinh doanh.

Thanh Tâm – Chợ giá