Chợ giá – Chính phủ Việt Nam vừa chính thức phê duyệt nghị định mới, cho phép các công ty lớn và các nhà máy tiêu thụ nhiều điện được quyền mua năng lượng sạch trực tiếp từ các nhà sản xuất năng lượng tái tạo, bao gồm điện gió và điện mặt trời. Quyết định này không chỉ giúp các công ty như Samsung Electronics và Apple Inc. thực hiện các cam kết khí hậu của mình mà còn giảm bớt áp lực lên hệ thống lưới điện của đất nước.
Nghị định cho phép các Hợp đồng Mua Điện Trực Tiếp (DPPA) đã được thông qua đầu tháng này, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc thay đổi cách thức tiêu thụ điện tại Việt Nam.
Trước đây, tất cả người tiêu dùng điện chỉ có thể mua điện từ công ty điện lực nhà nước Vietnam Electricity (EVN) và các công ty con, với mức giá do chính phủ ấn định. Nay, với cơ chế DPPA, các công ty sẽ có thể đàm phán và ký kết hợp đồng trực tiếp với các nhà sản xuất năng lượng tái tạo.
Thúc đẩy đầu tư và đảm bảo năng lượng sạch
Việc nới lỏng kiểm soát của nhà nước đối với thị trường điện đã được triển khai từ năm 2019, mở đường cho các DPPA. Giles Cooper – đối tác tại công ty luật quốc tế Allens tại Hà Nội cho biết: “DPPA sẽ thay đổi đáng kể tình trạng hiện tại. Nếu không có sự thay đổi này, các công ty sẽ gặp khó khăn trong việc đạt được các cam kết về giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.”
Cơ chế DPPA không chỉ giúp các công ty đạt được mục tiêu phát thải thấp mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh khi nhiều quốc gia bắt đầu áp dụng thuế carbon. Theo Kyung Ho Lee – giám đốc Nghiên cứu Điện lực Châu Á – Thái Bình Dương tại Wood Mackenzie, việc áp dụng DPPA đã gia tăng đáng kể trên toàn cầu. Lượng điện sản xuất theo các thỏa thuận này đã tăng từ 15 gigawatt vào năm 2021 lên 26 gigawatt vào năm 2023, với sự gia tăng chủ yếu ở Ấn Độ, Úc và Đài Loan.
Tạo cơ hội đầu tư và đổi mới
Sự thay đổi này đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư quốc tế, những người đã kêu gọi cải cách để đảm bảo nguồn năng lượng sạch và ổn định. Việt Nam, được coi là điểm đến tiềm năng cho các doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội đa dạng hóa chuỗi cung ứng ngoài Trung Quốc, đang đứng trước cơ hội lớn để thu hút thêm đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Theo Bộ Công Thương Việt Nam, hiện có khoảng 20 công ty lớn quan tâm đến việc mua năng lượng sạch trực tiếp từ các nhà sản xuất, với tổng nhu cầu ước tính gần 1 gigawatt năng lượng. Samsung – một trong những nhà đầu tư lớn nhất của Việt Nam, là một trong những công ty tiên phong trong việc triển khai cơ chế này. Công ty đặt mục tiêu chuyển đổi toàn bộ hoạt động của mình sang năng lượng tái tạo vào năm 2027 và đã hoan nghênh việc phê duyệt nghị định mới.
Thách thức và triển vọng
Tuy nhiên, sự thành công của DPPA phụ thuộc vào khả năng nâng cấp lưới điện của Việt Nam, hiện đang cần đầu tư khoảng 15 tỷ đô la để cải thiện cơ sở hạ tầng. Mặc dù việc xây dựng các trang trại năng lượng mặt trời hoặc gió gần các nhà máy có thể gặp khó khăn, nhưng cơ chế DPPA cung cấp hai lựa chọn cho các công ty: mô hình dây trực tiếp và mô hình mua điện “ảo”.
Mô hình dây trực tiếp cho phép kết nối trực tiếp giữa người tiêu dùng và nhà máy điện tái tạo, đảm bảo nguồn điện hoàn toàn sạch. Trong khi đó, mô hình mua điện “ảo” cho phép các công ty mua điện từ EVN, đơn vị sẽ thực hiện các giao dịch với nhà máy điện tái tạo và bù đắp bất kỳ khoản chênh lệch nào giữa giá điện của chính phủ và giá thỏa thuận trong hợp đồng mua bán.
Tương lai tươi sáng cho năng lượng tái tạo
Việt Nam đã tăng gấp mười lần việc sử dụng năng lượng mặt trời và gió trong giai đoạn 2015-2023, với năng lượng sạch hiện chiếm khoảng 13% tổng sản lượng điện. Tuy nhiên, sự phát triển này đã bị chững lại gần đây do các rào cản chính sách và bất ổn chính trị.
Dinita Setyawati – chuyên gia phân tích chính sách điện khu vực Đông Nam Á tại Ember, cho rằng nghị định mới có thể giúp đảo ngược xu hướng tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch, vốn đang trên đà tăng lên 53,6% tổng sản lượng điện vào năm 2023. Bà cho biết: “Chỉ thị mới có thể mở khóa nhiều sự quan tâm đến việc xây dựng các trang trại năng lượng mặt trời hoặc gió, nếu chương trình này thành công.”
Có thể thấy, việc triển khai cơ chế DPPA hứa hẹn không chỉ thúc đẩy sự phát triển của ngành năng lượng tái tạo mà còn đưa Việt Nam trở thành một trung tâm năng lượng sạch tại Đông Nam Á, đồng thời tạo động lực cho các công ty và nhà đầu tư quốc tế trong việc thực hiện các mục tiêu khí hậu của họ.
Không có bình luận.
Bạn có thể trở thành người đầu tiên để lại bình luận.