Kỷ nguyên thế chấp ‘miễn phí’ của Nhật Bản sắp kết thúc

Chợ giá – Kỷ nguyên lãi suất cực thấp tại Nhật Bản đang dần khép lại, khiến nhiều người sở hữu nhà phải chuẩn bị cho việc trả nhiều tiền hơn cho các khoản vay của họ. Sự thay đổi này được dự báo sẽ có ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế và đời sống của người dân.

Sự kết thúc của thế giới lãi suất thấp

Trong nhiều thập kỷ qua, lãi suất thế chấp ở Nhật Bản gần như là miễn phí. Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) đã duy trì lãi suất chuẩn gần bằng 0 từ giữa những năm 1990, khiến cho các khoản vay thế chấp có lãi suất thả nổi chỉ từ 0,3 đến 0,4 phần trăm hoặc lãi suất cố định dài hạn chỉ hơn 1 phần trăm là điều bình thường. 

Takashi Shiozawa – giám đốc điều hành tại MFS, một trang web so sánh thế chấp nổi tiếng của Nhật Bản, cho biết: “Người sở hữu nhà ở Hoa Kỳ với lãi suất khoảng 6,5 phần trăm có thể sẽ sốc khi thấy lãi suất như thế này ở Nhật Bản. Về cơ bản, nó giống như là miễn phí vậy.”

Tuy nhiên, ngân hàng trung ương Nhật Bản đã bắt đầu thay đổi chính sách lãi suất, với việc tăng lãi suất vào tháng 3 và tháng 7 năm nay. Ngân hàng Nhật Bản hiện đã chỉ ra rằng họ có kế hoạch duy trì sự tăng lãi suất này. Các nhà phân tích dự đoán rằng lãi suất có thể đạt 1 phần trăm trong vòng hai năm tới và tiếp tục tăng.

Tác động đến chủ nhà

Tại Nhật Bản, hầu hết các khoản thế chấp đều có lãi suất thay đổi theo chuẩn mực, không giống như ở Hoa Kỳ, nơi lãi suất thường cố định trong 30 năm. Điều này có nghĩa là nhiều chủ nhà sẽ phải đối mặt với khoản thanh toán hàng tháng cao hơn khi lãi suất tăng lên. Kết quả là, các hộ gia đình có thể sẽ phải cắt giảm các khoản chi tiêu khác, ảnh hưởng đến nền kinh tế Nhật Bản vốn đã chững lại trong năm qua do chi tiêu hộ gia đình yếu.

Ông Shiozawa cho biết viễn cảnh lãi suất tăng đang làm phiền nhiều người sở hữu nhà, nhất là những người đã quen với mức lãi suất cực thấp trong suốt hai thập kỷ qua. “Đã gần 20 năm kể từ lần cuối chúng tôi chứng kiến lãi suất tăng, vì vậy điều này đang gây ra sự náo động,” ông nói.

Ảnh hưởng đến nền kinh tế

Quyết định tăng lãi suất của Ngân hàng Nhật Bản trong năm nay, lần đầu tiên sau 17 năm, phần lớn dựa trên niềm tin rằng người tiêu dùng có thể xử lý được những ảnh hưởng này. Nền kinh tế Nhật Bản đã ghi nhận sự tăng trưởng 0,8% trong quý từ tháng 4 đến tháng 6, nhờ vào sự phục hồi của tiêu dùng. Tuy nhiên, tăng trưởng tiền lương chậm hơn lạm phát đã làm giảm sức mua của người tiêu dùng trong thời gian dài.

Stefan Angrick – nhà kinh tế cấp cao tại Moody’s Analytics ở Tokyo, cho biết rằng các gia đình trẻ có thế chấp sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn. “Những người sẽ chịu thiệt hại là những gia đình trẻ có thế chấp. Nhật Bản đã có rất ít tăng trưởng và lạm phát trong nhiều thập kỷ, vì vậy ngay cả những thay đổi nhỏ cũng có thể có tác động lớn,” ông nói.

Tâm lý của người Nhật và triển vọng tương lai

Mặc dù chưa có dấu hiệu rõ ràng cho thấy lãi suất tăng sẽ khiến lượng mua nhà mới giảm mạnh, nhưng người sở hữu nhà ở Nhật Bản đã bắt đầu cảm thấy bất an. Trong năm 2022, khi Ngân hàng Nhật Bản công bố kế hoạch điều chỉnh chính sách, trang web so sánh thế chấp Moge Check đã gặp phải tình trạng tắc nghẽn do lượng truy cập tăng đột biến.

Ông Shiozawa lo ngại rằng lãi suất thế chấp cao hơn có thể ảnh hưởng đến niềm tin của chủ nhà, khiến họ cắt giảm các khoản chi tiêu khác để trả nợ sớm hơn. “Nếu bạn dùng tiền của mình để trả nợ sớm, bạn sẽ không chi tiêu vào việc khác,” ông Shiozawa cho biết. Điều này có thể dẫn đến sự “đóng băng” trong tư duy tiêu dùng, ảnh hưởng đến nền kinh tế rộng lớn hơn.

Có thể thấy, kỷ nguyên lãi suất thấp của Nhật Bản đang dần kết thúc, đưa ra thách thức lớn cho các chủ nhà và nền kinh tế quốc gia. Sự thay đổi này có thể dẫn đến sự điều chỉnh trong hành vi tiêu dùng và tác động lớn đến nền kinh tế nếu không được quản lý cẩn thận.