Giá dầu vượt mốc 100 USD/thùng sẽ ảnh hưởng thế nào đến nền kinh tế? 

Giá dầu đã tăng 30% kể từ tháng 6/2023, phần lớn là do việc cắt giảm sản lượng của Ả Rập Xê-út và Nga. Bất chấp những dự đoán ngắn hạn rằng giá sẽ ổn định dưới 100 USD/thùng, những tác động tiềm ẩn của giá dầu có thể gây ra hậu quả kinh tế lâu dài, đặc biệt với các nước đang phát triển. 

Giá dầu tăng khiến nhu cầu giảm mạnh?

Giá dầu thô đang tăng lên do sự cắt giảm mạnh mẽ của Ả Rập Xê-út và Nga. Giờ đây, giá đang dao động gần hơn mốc 100 USD/thùng và thậm chí có thể vượt qua số liệu đáng sợ đó khi Nga và Ả Rập Xê-út tiếp tục gia hạn cắt giảm xuất khẩu dầu. Trong lịch sử, giá dầu cao chỉ là tin tốt cho ngành dầu mỏ, trong khi nó gây ra xung đột trong các lĩnh vực khác. 

Mặc dù giá dầu cao có thể mang lại lợi nhuận thuần túy cho ngành dầu mỏ, nhưng đó là ranh giới mong manh giữa kích thích và không khuyến khích, vì giá cao cũng có thể khiến nhu cầu giảm đáng kể.

Ví dụ, vào tháng 6 đến tháng 7 năm ngoái, khi giá dầu đạt mức trung bình 110 USD/thùng, nhu cầu xăng ở Mỹ đã giảm mạnh 4,1% so với cùng kỳ năm trước khi dầu được bán ở mức 70 USD/thùng. Và khi giá dầu giảm khỏi mốc 110 USD, nhu cầu về xăng lại dần tăng trở lại, nhấn mạnh mối tương quan giữa giá dầu cao và sự dè dặt của người tiêu dùng.

Hiệu ứng giảm cầu đó có thể còn mạnh hơn trong năm nay, vì các gia đình ở Mỹ có ít tiền tiết kiệm hơn, và ngân sách hoạt động sẽ eo hẹp hơn đáng kể.

Theo Viện Ngân hàng Mỹ, số tiền tiết kiệm trung bình của các hộ gia đình Mỹ kiếm được từ 50.000 đến 100.000 USD một năm đã giảm một nửa. Và xu hướng giảm đáng lo ngại đó sắp trở nên trầm trọng hơn đối với hàng triệu người khi các khoản trả nợ vay sinh viên tiếp tục vào tháng tới, tương đương khoảng 100 tỷ USD mỗi tháng ở cấp quốc gia.

Giá dầu tăng “mở đường” cho suy thoái kinh tế?

Quả thực, không có gì đáng ngạc nhiên khi giá dầu tăng vọt đã gây ra nhiều tranh cãi tại Cục Dự trữ Liên bang. Giá dầu tăng là nguyên nhân chính gây ra suy thoái kinh tế ở Mỹ vào giữa những năm 1970, cũng như đầu những năm 1980 và 1990, khi thị trường năng lượng và giá cả tại trạm bơm “thúc đẩy lạm phát và cướp đi sức mua của người tiêu dùng”.

Theo đó, lo ngại về suy thoái kinh tế đang gia tăng cùng lúc với các mốc giá của dầu thô. Bloomberg đưa tin trong tuần này: “Các nhà hoạch định chính sách sẽ cảnh giác cao độ về khả năng lạm phát gia tăng do giá xăng dầu nói riêng, họ lo ngại điều đó có thể dẫn đến giá tăng trên diện rộng”.

Theo nhận định, nếu giá dầu tăng lên trên 100 USD/thùng, nền kinh tế sẽ bị ‘bệnh nặng’ và ngay cả ngành dầu mỏ cũng không tránh khỏi suy thoái. 

So với Mỹ, toàn bộ tác động của giá dầu lên ngân sách hộ gia đình eo hẹp của người tiêu dùng sẽ được cảm nhận rõ hơn ở các nước đang phát triển. Như xu hướng hiện nay, tỷ giá đồng đô la duy trì sức mạnh cùng với đà tăng giá dầu, gây áp lực cực lớn lên các nền kinh tế có đồng tiền yếu hơn và dòng tiền thấp hơn, tuy nhiên buộc phải mua dầu bằng đồng đô la. Điều này sẽ có tác động nghiêm trọng đến kinh tế toàn cầu và thị trường năng lượng, vì các nước đang phát triển này bao gồm cả các thị trường lớn như Ấn Độ và Trung Quốc.

Mặc dù mốc 100 USD không khác biệt đáng kể về mặt tài chính so với mốc 99 USD, nhưng về mặt tâm lý, giá đạt ba chữ số có ảnh hưởng lớn đối với người tiêu dùng và thị trường năng lượng nói chung.

Do đó, việc vượt qua ranh giới sẽ gây ra làn sóng chấn động không cân xứng đối với một thị trường toàn cầu đang gặp khó khăn và mong manh mà ngành năng lượng cần phải chuẩn bị trong những tháng tới.

May mắn thay, hầu hết các chuyên gia đều dự đoán giá dầu sẽ khó chạm mốc 100 USD/thùng, hoặc chỉ đạt 100 USD/thùng trong thời gian ngắn. Các nhà cung ứng dầu trong OPEC+ cũng đang thận trọng trong việc chốt lời lợi nhuận từ dầu và chưa muốn đẩy giá tăng quá nóng. 

Cập nhật lúc 8:00 giờ Việt Nam ngày 01/10/2023, giá dầu thế giới hôm nay tiếp tục giảm so với phiên hôm qua. Cụ thể, hợp đồng tương lai dầu WTI giảm 1,02% về mức 90,73 USD/thùng; hợp đồng tương lai dầu Brent giảm 0,87% về mức 92,294 USD/thùng.

Tại thị trường Việt Nam, giá xăng dầu trong nước hôm nay 1/10/2023 niêm yết như sau: