Công cụ thị trường được đề xuất là phương pháp tốt nhất để định giá xăng dầu

Chợ giá  – Tại buổi tọa đàm về thị trường xăng dầu minh bạch, hiệu quả do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức vào ngày 30/7, Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường đã đề xuất một cách tiếp cận mới để quyết định giá xăng dầu. Theo ông Cường, việc sử dụng công cụ thị trường sẽ là phương pháp tốt nhất để định giá xăng dầu, mặc dù vẫn cần có sự điều tiết của Nhà nước.

Tình hình hiện tại và các công cụ điều tiết 

Việt Nam hiện đang sử dụng ba công cụ chính để bình ổn giá xăng dầu: quản lý nhà nước thông qua giá cơ sở, công cụ thuế, và Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Theo thông tin từ Bộ Tài chính, các công cụ này nhằm điều tiết giá xăng dầu trong bối cảnh biến động của giá thế giới. Tuy nhiên, mặc dù đã sử dụng các công cụ này một cách khá toàn diện, giá xăng dầu trong nước vẫn phụ thuộc nhiều vào biến động quốc tế, dẫn đến việc các doanh nghiệp không thể duy trì lợi nhuận như kỳ vọng.

Ông Cường nhấn mạnh rằng việc sử dụng ngân sách nhà nước và nguồn lực của nhân dân để bình ổn giá xăng dầu qua các công cụ thuế và quỹ bình ổn có thể dẫn đến giá cả không cạnh tranh trên thị trường. Ông đề xuất rằng giá mua và giá bán xăng dầu nên được quyết định bởi thị trường, và doanh nghiệp cần sử dụng các công cụ hiện đại để điều tiết giá.

Đề xuất sử dụng công cụ phái sinh 

Ông Cường cho biết, trên thế giới, các công ty lớn thường sử dụng các công cụ phái sinh, như bảo hiểm giá xăng dầu, để ổn định giá. Do đó, Nhà nước cần tạo ra cơ sở pháp lý và điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp có thể áp dụng các công cụ phái sinh này. Cùng với đó, cần phải duy trì đủ nguồn dự trữ quốc gia để đảm bảo an ninh năng lượng.

Quan điểm từ các chuyên gia 

Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam – ông Bùi Ngọc Bảo, đồng ý rằng việc quản lý nhà nước cần phải đảm bảo cung ứng xăng dầu cho nền kinh tế và điều chỉnh giá khi có biến động mạnh. Ông cũng cho rằng việc sử dụng các công cụ phái sinh là khả thi nhưng hiện nay các quy định liên quan còn thiếu tính nhất quán. Do đó, cần rà soát các nghị định hiện hành để xây dựng một nghị định mới nhằm giải quyết các vấn đề này.

Chuyên gia kinh tế – Ngô Trí Long đề xuất xây dựng sàn giao dịch xăng dầu như một cách để tăng tính minh bạch trong kinh doanh, tạo cơ hội đầu tư, và quản lý rủi ro. Theo ông, việc thành lập sàn giao dịch sẽ giúp phân bổ thị phần xăng dầu một cách hợp lý hơn, làm tăng tính cạnh tranh và giảm chi phí cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo về chi phí đầu tư lớn và các thách thức liên quan đến quản lý và giám sát thị trường.

Tình hình quản lý hiện tại và các điều chỉnh cần thiết 

Theo ông Phạm Văn Bình – Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), các hoạt động kinh doanh dầu khí và quản lý giá dầu hiện đang được điều chỉnh theo các nghị định 83 (năm 2014), 95 (năm 2021), và 80 (năm 2023). Mặc dù công tác quản lý và điều hành đã được thực hiện chặt chẽ, ông Bình nhận định rằng còn nhiều nội dung cần được nghiên cứu để hoàn thiện hơn nữa.

Ông Bình cũng cho biết rằng mặt bằng giá từ đầu năm 2024 đến nay đã tương đối ổn định, không có biến động lớn. Bộ Công Thương hiện đang xây dựng một nghị định mới thay thế các nghị định hiện hành nhằm tạo sự thay đổi phù hợp trong quy định về hoạt động kinh doanh xăng dầu.

Nhìn chung, việc áp dụng công cụ thị trường để quyết định giá xăng dầu có thể tạo ra sự minh bạch và cạnh tranh hơn, giúp doanh nghiệp có nhiều lựa chọn hơn trong việc điều chỉnh giá. Tuy nhiên, sự điều tiết của Nhà nước vẫn cần thiết để đảm bảo an ninh năng lượng và ổn định giá cả trong những thời điểm biến động mạnh. Sự phối hợp giữa các chính sách và cơ chế thị trường sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển bền vững của thị trường xăng dầu tại Việt Nam.