Thuế quan Trump: Thử thách cho giấc mơ kinh tế của Việt Nam

Chợ giá – Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chứng kiến những dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch thì những tin tức không mong muốn về việc Tổng thống Mỹ – Donald Trump áp dụng mức thuế quan mới đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã khiến hàng triệu người dân và doanh nhân trong nước bàng hoàng và lo lắng. 

Với mức thuế xuất khẩu 46%, Việt Nam đang phải đối mặt với một trong những thách thức kinh tế lớn nhất trong nhiều năm qua, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc mơ kinh tế mà người dân nơi đây đã nỗ lực xây dựng suốt những năm qua.

Đầu tư mất mát, giấc mơ kinh tế đổ vỡ 

Hoàng Cường – một huấn luyện viên bơi lội 36 tuổi, đã bắt đầu đầu tư cổ phiếu cách đây 5 năm với hy vọng có thể mua một căn hộ tại Hà Nội. Câu chuyện của anh là một phần của giấc mơ chung của hàng triệu người Việt Nam: xây dựng một tương lai tài chính ổn định và phát triển. 

Tuy nhiên, vào sáng ngày 3/4 vừa qua, anh nhận được tin tức rằng chính quyền Mỹ đã áp dụng mức thuế xuất khẩu nặng nề đối với Việt Nam. Theo đó, mức thuế mới này đã khiến danh mục đầu tư của anh gần như bị xóa sổ, và giờ đây, anh đang phải cân nhắc việc rút hết số tiền ít ỏi còn lại trong các khoản đầu tư.

Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt đau lòng trong quá trình hội nhập và phát triển của Việt Nam sau 40 năm đổi mới. Trong những năm qua, nước ta đã nổi lên như một ngôi sao kinh tế của Đông Nam Á nhờ vào sản xuất hàng hóa xuất khẩu, nay đang phải đối mặt với gói thuế quan “tàn bạo” của Trump, khiến hàng triệu doanh nghiệp và công nhân chịu ảnh hưởng nặng nề.

Sự tàn phá đối với doanh nghiệp và người lao động 

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào xuất khẩu. Xuất khẩu chiếm tới 85% GDP của cả nước và những biện pháp thuế quan của Mỹ đang gây ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành sản xuất chủ lực như dệt may, giày dép, điện tử. 

Ông Lê Đăng Doanh – một nhà kinh tế nổi tiếng và cựu cố vấn chính phủ, đã không ngần ngại gọi đây là mức thuế “cắt cổ,” có thể làm sụp đổ nhiều doanh nghiệp Việt Nam. “Chúng tôi không thể dựa vào thị trường Mỹ nữa,” ông Doanh cho biết.

Theo các chuyên gia, tác động của mức thuế này sẽ lan rộng ra toàn bộ nền kinh tế, làm giảm tốc độ tăng trưởng của quốc gia đang phát triển nhanh nhất Đông Nam Á. Thêm vào đó, việc đóng cửa nhà máy và sa thải công nhân là một kịch bản dễ dàng xảy ra, gây thêm gánh nặng cho nền kinh tế Việt Nam vốn đang phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu.

Trái ngược với lợi ích từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung trước đó 

Thật trớ trêu, trong cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung năm 2018 thì Việt Nam chính là một trong những quốc gia hưởng lợi lớn nhất, khi mà các ông lớn như Nike và Samsung chuyển một phần hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh thuế quan của Mỹ. 

Tuy nhiên, hiện tại, với mức thuế mới được áp dụng thì những lợi ích này đang dần tiêu tan. Nền kinh tế Việt Nam vốn đã có đà tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ trung bình 7% vào năm 2018 và 2019, nay đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng.

Chuỗi cung ứng bị đe dọa 

Hiện tại, Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là đối với các thương hiệu lớn của Mỹ. Theo thông tin từ các chuyên gia, có khoảng 50% giày dép của Nike và 39% giày Adidas đều được sản xuất tại Việt Nam. Đồng thời, nước ta cũng cũng là một trung tâm sản xuất lớn của các thiết bị điện tử cho các thương hiệu như Apple.

Tuy nhiên, những thay đổi trong chính sách thuế quan của Mỹ có thể làm xáo trộn chuỗi cung ứng này. Nhiều công nhân tại các tỉnh như Bắc Ninh – nơi có các nhà máy cung cấp linh kiện cho Apple, bày tỏ sự lo ngại về tương lai của họ. Và việc chuyển sản xuất sang các quốc gia khác như Ấn Độ hay Indonesia cũng không phải là điều dễ dàng, đặc biệt khi mà mức thuế ở các quốc gia này cũng đang tăng lên.

Việt Nam cần có hành động khẩn cấp 

Trước tình hình này, chính phủ Việt Nam đã khẩn trương gửi phó thủ tướng tới Mỹ để đàm phán với các quan chức chính phủ Mỹ nhằm tìm kiếm giải pháp hoãn lại các biện pháp thuế quan. 

Tuy nhiên, so với các nền kinh tế lớn như Trung Quốc hay Liên minh châu Âu, Việt Nam có ít đòn bẩy trong việc tác động lên chính sách của Mỹ. Dù vậy, Chính phủ Việt Nam vẫn hy vọng rằng mối quan hệ hợp tác và chiến lược giữa hai quốc gia có thể giúp đất nước tránh được những tác động tiêu cực nhất từ các mức thuế này.