Chợ giá – Mới đây, Tổng thống Mỹ – Donald Trump đã chính thức công bố một hiệp định thương mại song phương mới với Việt Nam. Bên cạnh ý nghĩa thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa hai nước, thỏa thuận còn được đánh giá là một bước đi chiến lược nhằm hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thuế quan cao chưa từng có, nhằm triệt đường “chuyển tải”
Theo tuyên bố của ông Trump vào ngày 3/7, Mỹ sẽ áp mức thuế mới 20% đối với hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam và mức thuế bổ sung 40% với các mặt hàng bị coi là “chuyển tải” – tức là có nguồn gốc từ nước thứ ba (đặc biệt là Trung Quốc) nhưng được vận chuyển qua Việt Nam trước khi sang Mỹ.
Việc này được cho là nhằm ngăn chặn các hành vi lách thuế quan của Trung Quốc, khi nhiều doanh nghiệp nước này đã sử dụng Việt Nam như một trạm trung chuyển để né tránh thuế trừng phạt mà Mỹ áp đặt trong các năm qua.
Ông Peter Navarro – cố vấn thương mại Nhà Trắng, từng tuyên bố trên Fox News rằng gần một phần ba lượng hàng xuất khẩu từ Việt Nam thực chất là hàng hóa được “tái định tuyến” từ Trung Quốc. Ông thậm chí còn gọi Việt Nam là “thuộc địa thương mại của Trung Quốc cộng sản”.
Việt Nam đối mặt thách thức lớn về kiểm soát nguồn gốc hàng hóa
Việc xác định rõ đâu là hàng hóa “sản xuất tại Việt Nam” và đâu là hàng trung chuyển thực sự là một thách thức lớn đối với Chính phủ Việt Nam. Theo các chuyên gia, tiêu chí để xác định “tỷ lệ nội địa hóa” đủ tiêu chuẩn có thể trở thành điểm nghẽn lớn nếu không có hướng dẫn rõ ràng từ phía Mỹ.
Theo ông Frederic Neumann – chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á tại Ngân hàng HSBC, nhận định: “Nếu thuế chỉ áp dụng cho hàng trung chuyển thuần túy, tác động với Việt Nam có thể hạn chế. Nhưng nếu áp cả với hàng hóa có thành phần nhỏ từ Trung Quốc, thì ảnh hưởng có thể rất nghiêm trọng.”
Cùng với quan điểm đó, bà Dan Wang từ Eurasia Group cảnh báo rằng gánh nặng chứng minh nguồn gốc hàng hóa rất có thể sẽ đè lên vai Việt Nam – một quốc gia có hệ thống kiểm tra xuất xứ hàng hóa còn đang phát triển.
Việt Nam hưởng lợi nhưng cũng đối mặt với nhiều rủi ro
Theo dữ liệu của Cục Thống kê Dân số Mỹ cho thấy, Việt Nam là một trong những quốc gia hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung. Được biết, thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ đã tăng vọt từ dưới 40 tỷ USD năm 2018 lên mức kỷ lục 123,5 tỷ USD trong năm 2024.
Tuy nhiên, điều này cũng khiến Việt Nam trở thành “tiêu điểm chú ý” của Washington, khi Mỹ lo ngại rằng nước này đang vô tình trở thành “cửa ngõ” để hàng Trung Quốc vào thị trường Mỹ.
Các chuyên gia như ông Yao Jin – phó giáo sư quản lý chuỗi cung ứng tại Đại học Miami cho rằng, thỏa thuận mới là một bước đi cứng rắn để Washington chặn đà “chuyển tải” hàng hóa.
Mở đầu cho xu hướng mới trong chính sách thương mại Mỹ?
Việt Nam là quốc gia Đông Nam Á đầu tiên ký kết một thỏa thuận thương mại song phương với Mỹ, sau Anh và Trung Quốc. Theo giới quan sát cho rằng, đây có thể là “mẫu chuẩn” để Mỹ đàm phán với các quốc gia ASEAN khác.
Ông Stephen Olson – cựu đàm phán thương mại Mỹ nhận định, các hiệp định tương lai có thể sẽ bao gồm: hạn chế hoạt động trung chuyển, cam kết mua hàng Mỹ và thậm chí cả các điều khoản nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.
Các điều khoản nghiêm ngặt về an ninh trong thỏa thuận Mỹ – Anh gần đây, đặc biệt với ngành thép và dược phẩm, được xem là dấu hiệu cho thấy Washington muốn thiết lập lại chuỗi cung ứng toàn cầu mà không có Trung Quốc.
Phản ứng từ Bắc Kinh và kịch bản tiếp theo
Không bất ngờ khi Bộ Thương mại Trung Quốc ngay lập tức lên tiếng phản đối thỏa thuận Mỹ – Việt, cho rằng đây là nỗ lực nhằm đẩy Trung Quốc ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.Tuy nhiên, Bắc Kinh hiện vẫn chưa đưa ra biện pháp đáp trả cụ thể. Theo ông Lynn Song từ ngân hàng ING cho rằng, Trung Quốc có thể đang “án binh bất động” để chờ xem chi tiết các hiệp định cũng như phản ứng từ các quốc gia khác.
Một số dấu hiệu tích cực cũng đang xuất hiện khi Mỹ và Trung Quốc gần đây đã cùng dỡ bỏ một số hạn chế thương mại lẫn nhau, sau cuộc họp song phương tại Geneva. Tuy nhiên, mức thuế 55% vẫn đang được áp dụng với hàng hóa Trung Quốc và có thể sẽ không hạ xuống dưới mức 40% – để tránh “kích thích” việc chuyển sản xuất trở lại Trung Quốc.
No comments.
You can be the first one to leave a comment.