Ngoại tệ là gì? Tỷ giá, vai trò & cách mua bán ngoại tệ tại Việt Nam

Ngoại tệ là gì? Đây là câu hỏi mà rất nhiều người quan tâm, đặc biệt là những người thường xuyên giao dịch, đi du lịch, hoặc đầu tư ra nước ngoài.

Ngoại tệ là gì?

Ngoại tệ là đồng tiền của quốc gia, vùng lãnh thổ khác hoặc đồng tiền chung được sử dụng trong thanh toán quốc tế và khu vực. Ngoại tệ được sử dụng để trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.

Cụ thể, ngoại tệ bao gồm các loại sau:

• Đồng tiền của quốc gia, vùng lãnh thổ khác, chẳng hạn như đô la Mỹ, euro, bảng Anh, yên Nhật,…
• Đồng tiền chung của một nhóm nước, chẳng hạn như đồng euro của Liên minh châu Âu, đồng tiền nhân dân tệ của khu vực đồng tiền chung ASEAN (ASEAN+3),…

Ngoại tệ đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh tế quốc tế, cụ thể là:

• Là phương tiện thanh toán trong các giao dịch thương mại quốc tế, đầu tư nước ngoài, du lịch,…
• Là công cụ để các ngân hàng trung ương điều chỉnh chính sách tiền tệ.
• Là kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn cho các nhà đầu tư.

Các loại ngoại tệ phổ biến

• Đồng USD (Đô la Mỹ) là loại ngoại tệ phổ biến nhất trên thế giới, chiếm khoảng 80% tổng khối lượng giao dịch ngoại hối toàn cầu. USD được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch thương mại quốc tế, đầu tư nước ngoài, du lịch,…
• Đồng EUR (Euro) là loại ngoại tệ phổ biến thứ hai, được sử dụng bởi 19 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu. EUR cũng là loại ngoại tệ dự trữ chính của thế giới.
• Đồng GBP (Bảng Anh) là được sử dụng bởi Vương quốc Anh. GBP cũng là loại ngoại tệ dự trữ chính của thế giới.
• Đồng JPY (Yên Nhật) là loại ngoại tệ phổ biến được sử dụng bởi Nhật Bản. JPY cũng là loại ngoại tệ dự trữ chính của thế giới.
• Đồng CHF (Phrăng Thụy Sĩ) được sử dụng bởi Thụy Sĩ. CHF được coi là một loại ngoại tệ an toàn, được sử dụng nhiều trong các giao dịch tài chính quốc tế.
• Đồng CNY (Nhân dân tệ) là loại ngoại tệ sử dụng bởi Trung Quốc. CNY đang ngày càng trở nên phổ biến trên thế giới, đặc biệt là trong khu vực châu Á.

Ngoài các loại ngoại tệ phổ biến kể trên, còn có rất nhiều loại ngoại tệ khác được sử dụng trên thế giới, tùy thuộc vào từng quốc gia, vùng lãnh thổ.

>>> Xem ngay: 10 loại tiền tệ dùng nhiều nhất trên thế giới 2023

Tỷ giá hối đoái là gì?

Tỷ giá hối đoái là giá trị của một loại tiền tệ so với một loại tiền tệ khác. Tỷ giá hối đoái được thể hiện bằng số lượng đơn vị tiền tệ thứ nhất cần thiết để đổi lấy một đơn vị tiền tệ thứ hai. 

Ví dụ, tỷ giá hối đoái của USD/VND là 23.649, có nghĩa là 1 USD có thể đổi được 23.649 VND.

Tỷ giá hối đoái có thể thay đổi theo thời gian, do tác động của các yếu tố như:

Nếu lãi suất của một quốc gia cao hơn lãi suất của quốc gia khác, thì đồng tiền của quốc gia đó sẽ có xu hướng tăng giá.

Nếu lạm phát của một quốc gia cao hơn lạm phát của quốc gia khác, thì đồng tiền của quốc gia đó sẽ có xu hướng giảm giá so với đồng tiền của quốc gia khác. Điều này là do giá cả hàng hóa và dịch vụ của quốc gia đó sẽ tăng lên, khiến cho đồng tiền của quốc gia đó mất giá trị.

Vai trò của ngoại tệ

Ngoại tệ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc tế, cụ thể là:

• Trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các quốc gia: Khi một quốc gia nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ từ một quốc gia khác, thì quốc gia đó phải trả bằng ngoại tệ của quốc gia xuất khẩu. 
• Thanh toán nợ quốc tế: chẳng hạn như nợ nước ngoài, nợ thương mại,… 
• Đầu tư ra nước ngoài: Khi một quốc gia đầu tư sang một quốc gia khác, thì quốc gia đó phải chuyển vốn ra nước ngoài dưới dạng ngoại tệ. 
• Bảo hiểm rủi ro: Khi một doanh nghiệp hoặc cá nhân vay ngoại tệ, thì họ có thể mua bảo hiểm rủi ro tỷ giá hối đoái để bảo vệ mình khỏi những biến động của tỷ giá hối đoái. 

Các loại giấy tờ giúp mua bán ngoại tệ tại Việt Nam

Tại Việt Nam, cá nhân có thể mua bán ngoại tệ tại các ngân hàng thương mại, các công ty kinh doanh ngoại hối được phép hoạt động theo quy định của pháp luật. Khi mua bán ngoại tệ, cá nhân cần xuất trình các giấy tờ sau:

• Giấy tờ tùy thân: Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân/Hộ chiếu còn thời hạn sử dụng
• Mục đích mua bán ngoại tệ: Cá nhân phải xuất trình giấy tờ chứng minh mục đích mua bán ngoại tệ, chẳng hạn như:
  • Vé máy bay, vé tàu, vé du lịch,… để chứng minh mục đích mua ngoại tệ để đi du lịch.
  • Hợp đồng lao động hoặc giấy tờ khác chứng minh mục đích mua ngoại tệ để đi công tác.
  • Giấy báo nhập học hoặc giấy tờ khác chứng minh mục đích mua ngoại tệ để đi học.
• Tiền mặt hoặc thẻ thanh toán: Cá nhân có thể mua ngoại tệ bằng tiền mặt hoặc thẻ thanh toán.

Ngoài ra, trong một số trường hợp cụ thể, cá nhân có thể cần xuất trình thêm các giấy tờ khác, chẳng hạn như:

• Giấy giới thiệu của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nơi cá nhân công tác, học tập, sinh sống để mua ngoại tệ.
• Giấy chứng minh tài sản hoặc thu nhập của cá nhân để chứng minh khả năng thanh toán khi mua ngoại tệ.

Mua bán ngoại tệ có hợp pháp không?

Tại Việt Nam, mua bán ngoại tệ là hợp pháp khi được thực hiện tại các tổ chức được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp phép, bao gồm:

• Ngân hàng thương mại
• Công ty kinh doanh ngoại hối

Khi mua bán ngoại tệ tại các tổ chức này, cá nhân cần xuất trình đầy đủ các giấy tờ cần thiết như đã nêu ở trên.

Tuy nhiên, mua bán ngoại tệ trái phép là hành vi vi phạm pháp luật. Theo quy định tại Điều 23 Nghị định 88/2019/NĐ-CP, cá nhân, tổ chức vi phạm quy định về hoạt động ngoại hối có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, hoặc bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, hoặc bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, hoặc bị đình chỉ hoạt động kinh doanh ngoại hối từ 01 tháng đến 03 tháng.

Ngoại tệ là gì? Qua bài viết trên đã đúc kết ra được ngoại tệ là loại tiền tệ được sử dụng trong các giao dịch quốc tế. Ngoại tệ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc tế, giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế.