YOY là gì? Hiểu và vận dụng YOY trong lĩnh vực tài chính

Chợ giá – YOY (Year-Over-Year) là một thuật ngữ trong tài chính dùng để so sánh hai hay nhiều dữ liệu có thể đo lường trên cơ sở từng năm. Tuy nhiên, YOY là gì và cách sử dụng YOY như thế nào? Cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Trong các bản báo cáo tài chính, nhìn vào hiệu suất YOY cho phép đánh giá hiệu quả hoạt động tài chính của một công ty đang cải thiện, ổn định hay xấu đi.

YOY (Year-over-year) là gì? Phân biệt YOY và YTD

Year-over-year (YOY) là phương pháp đo lường và đánh giá các số liệu và kết quả của một thời kỳ này so với thời kỳ khác, theo từng năm.

So sánh kết quả hoạt động của công ty theo YOY được xem là cách làm phổ biến để đánh giá hoạt động tài chính của một công ty. Các nhà đầu tư cũng tìm hiểu và đánh giá công ty có hoạt động tốt không khi sử dụng báo cáo YOY của công ty đó.

Ví dụ, trong báo cáo tài chính, bạn có thể đọc được số liệu doanh thu của công ty tăng trong quý thứ 3, được so sánh với 3 năm trước đó.

So sánh số liệu theo YOY thường đo lường hiệu suất hàng năm, hàng quý, hàng tháng. Và thuật ngữ này khác hoàn toàn với thuật ngữ YTD.

YTD (Year-to-day) là khoảng thời gian từ ngày đầu tiên của năm dương lịch hoặc năm tài chính cho đến ngày hiện tại. Một số cơ quan và tổ chức chính phủ có năm tài chính bắt đầu vào một ngày khác với ngày 1 tháng 1. Tùy theo quy định của tổ chức riêng biệt, mà năm tài chính có thể bắt đầu vào tháng 4, tháng 6,…

YOY so sánh sự thay đổi số liệu tài chính trong 12 tháng, từ khoảng thời gian của năm này sang khoảng thời gian đó đến năm kia. Nhưng YTD (Year-to-day) so sánh sự thay đổi số liệu từ ngày đầu tiên của năm đến ngày hiện tại.

Lý do nên so sánh theo YOY 

So sánh theo YOY rất phổ biến khi phân tích hoạt động của một công ty vì chúng giúp giảm thiểu tính thời vụ, một yếu tố ảnh hưởng rất nhiều đến các doanh nghiệp. Doanh số, lợi nhuận và các chỉ số tài chính khác thay đổi trong một khoảng thời gian khác nhau trong năm vì hầu hết các ngành kinh doanh đều có mùa cao điểm và mùa nhu cầu thấp.

Ví dụ, các nhà bán lẻ sẽ bán đắt vào cáo mùa cao điểm như ngày nghỉ lễ, rơi vào quý 4 hàng năm. Để định lượng đúng hiệu quả hoạt động của một công ty, việc so sánh doanh thu và lợi nhuận giữa các năm (YOY) là rất hợp lý.

So sánh các quý phải tương đương nhau, ví dụ hiệu suất quý 4 năm này với hiệu suất quý 4 của các năm khác. Nếu một nhà đầu tư xem xét kết quả bán lẻ trong quý 4 so với quý 3 trước đó, thì sẽ cho kết quả khác về sự tăng trưởng của công ty.

Lợi ích của YOY trong phân tích tài chính chứng khoán

So sánh YOY tạo điều kiện cơ sở để so sánh chéo dữ liệu. Khi sử dụng dữ liệu YOY cho doanh thu quý đầu tiên của công ty, nhà phân tích tài chính hoặc nhà đầu tư có thể so sánh dữ liệu doanh thu quý đầu tiên của các năm trước đó và dễ dàng biết được liệu doanh thu công ty đang tăng hay giảm.

Các nhà đầu tư muốn kiểm tra hiệu quả kinh doanh của công ty, có thể kiểm tra theo YOY để xem số liệu thay đổi như thế nào qua hằng năm.

Ví dụ, trong quý 3 năm 2020, công ty A đã báo cáo khoản lỗ 11 tỷ so cới cùng kỳ năm ngoái. Hơn nữa, công ty báo cáo lợi nhuận ròng là 175 tỷ trong quý 3 năm 2019. Điều này cho thấy doanh thu công ty đã giảm so với các kỳ tương đương hàng năm.

Các chỉ số tài chính có thể so sánh theo YOY

Dưới đây là một số chỉ số tài chính được dùng phổ biến để so sánh giữa các năm với nhau, gồm có:

• Doanh thu bán hàng: Đã tăng và giảm bao nhiêu qua các năm
• Giá vốn hàng bán (COGS): Công ty đã quản lý tỷ suất lợi nhuận gộp như thế nào qua các năm
• Chi phí bán hàng và quản lý chung (SG&A): Các nhà quản lý đã thực hiện quản lý, điều phối các khoản phí của công ty như thế nào qua các năm
• Thu nhập trước thuế (EBITDA): Đây là thướt đo lợi nhuận hoạt động kinh doanh và đại diện cho dòng tiền lưu động trong công ty
• Thu nhập ròng: So sánh lợi nhuận của doanh nghiệp theo thời gian các năm
• Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS): Xem xét lợi nhuận trên cơ sở mỗi cổ phiếu

Hướng dẫn cách tính chỉ số YOY đơn giản

• Bước 1 : Lấy doanh thu của năm nay trừ đi doanh thu của năm ngoài
• Bước 2 : Để tính sự tăng trưởng của năm nay so với năm ngoái bằng %, ta lấy chênh lệch trên chia cho doanh thu năm nay, nhân 100%. Kết quả cuối cùng là chỉ số YOY cần tìm.

Qua bài viết trên hy vọng bạn đã nắm rõ YOY là gì và cách sử dụng YOY cho các báo cáo kinh doanh của mình. So sánh YOY theo từng năm có thể đem lại cái nhìn sâu sắc về sự tăng trưởng hay thụt lùi của một doanh nghiệp hoặc xu hướng của một chỉ số nhất định.

Thanh Tâm – Chợ giá