Chợ giá – Khi Samsung – “gã khổng lồ” công nghệ Hàn Quốc, ngày càng phụ thuộc vào Việt Nam như một cứ điểm sản xuất chiến lược thì bất kỳ biến động nào trong chính sách thương mại toàn cầu – đặc biệt từ Mỹ, đều có thể gây ra những hệ lụy đáng lo ngại cho cả doanh nghiệp này và nền kinh tế Việt Nam. Và cuộc chiến thuế quan mà Tổng thống Mỹ – Donald Trump đang tái khởi động chính là một ví dụ điển hình.
Samsung: “Thành công của Việt Nam là thành công của chúng tôi”
Trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 7 năm ngoái, Chủ tịch Samsung Electronics – Jay Y. Lee đã tái khẳng định cam kết đầu tư lâu dài tại Việt Nam, xem đây là trung tâm sản xuất màn hình lớn nhất toàn cầu của tập đoàn.
Với hơn 54 tỷ USD giá trị xuất khẩu trong năm 2024, chiếm gần 15% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước thì Samsung không chỉ là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam, mà còn là trụ cột xuất khẩu chủ lực.
Theo hãng nghiên cứu Counterpoint, có khoảng 60% trong tổng số 220 triệu điện thoại thông minh mà Samsung bán ra mỗi năm được sản xuất tại Việt Nam. Và nhiều trong số đó được xuất khẩu sang Mỹ – nơi Samsung là nhà cung cấp smartphone lớn thứ hai, chỉ sau Apple.
Mối đe dọa từ thuế quan mới của Mỹ
Tuy nhiên, mô hình thành công này đang phải đối mặt với thử thách nghiêm trọng khi chính quyền Trump cân nhắc áp mức thuế quan trừng phạt lên tới 46% đối với hàng hóa từ Việt Nam.
Được biết, trong tuần này, mức thuế 10% đã được tạm hoãn trong 90 ngày, nhưng các nguồn tin từ Samsung và giới phân tích cho biết rủi ro vẫn đang treo lơ lửng.
Một giám đốc điều hành Samsung tiết lộ: “Chúng tôi sản xuất phần lớn điện thoại tại Việt Nam, nhưng mức thuế cao hơn nhiều so với dự kiến. Điều này tạo ra sự hoang mang trong nội bộ công ty.”
Ngay cả khi hai nước đạt được một thỏa thuận, thặng dư thương mại khoảng 120 tỷ USD giữa Việt Nam và Mỹ vẫn khiến Hà Nội trở thành mục tiêu của chính quyền Trump – vốn đang muốn tái cân bằng cán cân thương mại với các đối tác.
Tái cơ cấu chuỗi cung ứng?
Trước mối đe dọa từ thuế quan mới, Samsung hiện đang cân nhắc điều chỉnh hoạt động sản xuất, có thể sẽ tiến hành tăng sản lượng tại Ấn Độ hoặc Hàn Quốc. Tuy nhiên, đây là lựa chọn tốn kém và khá mất thời gian, bởi hiện tại Ấn Độ chỉ xử lý được khoảng 20% sản lượng điện thoại của hãng.
Đồng thời, việc mở rộng sản xuất tại Hàn Quốc – như nhà máy ở Gumi, cũng sẽ đối mặt với chi phí lao động cao và hạn chế về nhân lực.
Sức ép lên mô hình “Việt Nam – công xưởng công nghệ mới”
Việt Nam đã thu hút làn sóng đầu tư mạnh mẽ trong những năm gần đây nhờ chi phí lao động thấp, vị trí địa lý thuận lợi và chính sách ưu đãi hấp dẫn. Tuy nhiên, những lợi thế này đang mờ dần do:
- Chi phí lao động tăng do thiếu hụt nguồn nhân lực có tay nghề
- Thiếu điện kéo dài trong mùa khô năm 2023-2024 khiến nhiều nhà máy sản xuất điện tử bị ảnh hưởng
- Thuế suất thực tế tăng theo chuẩn mực thuế toàn cầu mới do OECD dẫn dắt, trong khi các ưu đãi trước đây bị cắt giảm.
Theo BMI Research, các sản phẩm điện tử chiếm khoảng 45% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, điều này khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương nếu Mỹ áp thuế cao.
Ấn Độ có thể là người hưởng lợi?
Các nhà kinh tế tại Nomura nhận định: “Sự mất mát của Việt Nam có thể là lợi ích của Ấn Độ.”
Theo đó, Ấn Độ gần đây đã tăng tốc đàm phán thương mại với Mỹ và đặt mục tiêu ký kết giai đoạn đầu của một thỏa thuận thương mại vào cuối năm nay – điều có thể giúp nước này thu hút thêm dòng vốn đầu tư đang do dự rời khỏi Việt Nam.
Việt Nam hiện đang ở trong giai đoạn “trưởng thành kinh tế” – khi những ưu đãi đơn thuần không còn đủ để giữ chân các tập đoàn toàn cầu. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu quay trở lại thì chính sách ổn định, đàm phán khéo léo và cải cách thể chế sâu rộng là điều cần thiết để giữ vững vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Tuy nhiên, nếu Samsung dao động, thì sẽ dẫn đến hàng loạt nhà cung cấp Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản và cả lao động địa phương sẽ bị ảnh hưởng dây chuyền. Giữ chân những tên tuổi lớn như Samsung không còn là chuyện “thu hút đầu tư”, mà là bài toán an ninh kinh tế đối với nước ta.
No comments.
You can be the first one to leave a comment.