Chợ giá – Chính phủ Nhật Bản mới đây đã công bố kế hoạch triển khai hệ thống sàng lọc nhập cảnh điện tử mới – lấy cảm hứng từ mô hình ESTA của Mỹ, nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát biên giới và ngăn chặn người nhập cư bất hợp pháp.
Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 23/5, Bộ trưởng Tư pháp – Keisuke Suzuki khẳng định, Nhật Bản cần “những biện pháp mạnh” để xử lý các vấn đề phát sinh từ lượng du khách nước ngoài ngày càng tăng, đặc biệt trong bối cảnh truyền thông địa phương liên tục phản ánh về hành vi thiếu chuẩn mực của một số nhóm du khách.
Hệ thống JESTA dự kiến triển khai từ năm 2028
Hệ thống mới có tên gọi JESTA (Hệ thống điện tử cấp phép đi lại Nhật Bản), sẽ được đưa vào vận hành từ năm tài chính 2028. Theo đó, cơ chế này yêu cầu công dân từ 71 quốc gia và vùng lãnh thổ đang được miễn thị thực ngắn hạn (dưới 90 ngày) phải nộp đơn đăng ký trực tuyến trước khi lên máy bay đến Nhật Bản.
Thông tin khai báo sẽ được cơ quan quản lý xuất nhập cảnh kiểm tra kỹ lưỡng để phát hiện các trường hợp từng cư trú bất hợp pháp, có tiền án tiền sự hoặc nằm trong danh sách đen về an ninh. Những người không vượt qua vòng kiểm tra sẽ bị từ chối cấp phép và không thể lên máy bay đến Nhật.
Không chỉ dừng lại ở du khách đi đường hàng không, Bộ Tư pháp Nhật Bản cũng đang nghiên cứu mở rộng hệ thống để áp dụng với cả những người nhập cảnh bằng đường biển – một điểm yếu lâu nay trong kiểm soát biên giới nước này.
Tham vọng “zero” nhập cư trái phép và trục xuất nhanh người vi phạm
Theo thống kê từ Cơ quan Dịch vụ Di trú Nhật Bản, tính đến cuối năm 2024, đã có hơn 2.100 người nước ngoài đã nhận được quyết định cuối cùng về việc trục xuất nhưng vẫn chưa rời khỏi nước này. Hiện, chính phủ đang đặt mục tiêu giảm một nửa con số này vào cuối năm tài chính 2030.
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp cũng đang đẩy nhanh quy trình xử lý đơn xin tị nạn – vốn bị chỉ trích là chậm chạp và thiếu minh bạch. Một cải cách quan trọng là việc phân loại lại đơn xin tị nạn thành 4 nhóm, trong đó nhóm “trường hợp B” – bao gồm những người rõ ràng không đủ điều kiện tị nạn, sẽ bị từ chối cấp thị thực hoạt động đặc định.
Ông Suzuki cho biết, các trường hợp khai báo sai sự thật hoặc cố tình lợi dụng hệ thống sẽ được xử lý nghiêm và chuyển thẳng sang nhóm B để tăng hiệu quả kiểm soát. Tuy nhiên, Bộ vẫn từ chối công khai chi tiết tiêu chí phân loại, với lý do ngăn chặn việc gian lận khai báo.
Chuyên gia lo ngại về hiệu quả thực tế và tính nhân đạo
Dù mục tiêu cải thiện an ninh quốc gia điều là hợp lý, nhưng giới chuyên gia tỏ ra hoài nghi về hiệu quả lâu dài của hệ thống JESTA.
Tiến sĩ Naoko Hashimoto – chuyên gia về luật di trú quốc tế tại Đại học Cơ đốc giáo Quốc tế Tokyo (ICU) cho rằng, chương trình có thể tạo cảm giác sai lệch về nguy cơ từ người nước ngoài, trong khi số liệu tội phạm do người nước ngoài gây ra không có dấu hiệu tăng trong nhiều năm qua. Bà cũng cảnh báo việc tập trung quá nhiều vào các quốc gia được miễn thị thực có thể khiến chính sách trở nên phiến diện và bỏ sót những nguồn gốc thực sự của nhập cư trái phép.
Bên cạnh đó, việc mở rộng phân loại đơn xin tị nạn thành “trường hợp B” mà không minh bạch tiêu chí có thể dẫn đến việc gia tăng người cư trú bất hợp pháp, đi ngược lại mục tiêu ban đầu của chính sách.
Gia tăng ngân sách trục xuất và áp lực nhân đạo
Ngoài ra, một điểm mới đáng chú ý chính là kế hoạch tăng gấp đôi số lượng người bị trục xuất có sự hỗ trợ của cảnh sát trong ba năm tới, đặc biệt đối với những cá nhân đã nộp trên 3 đơn xin tị nạn không thành công hoặc có tiền án nghiêm trọng.
Theo ước tính vào năm 2024, thì đã có tới 249 trường hợp trục xuất được cảnh sát hộ tống. Và chính phủ Nhật Bản dự kiến sẽ tăng cường ngân sách cho hoạt động này, bất chấp những tranh cãi xung quanh tính nhân đạo của việc cưỡng chế hồi hương.
No comments.
You can be the first one to leave a comment.