OPEC+ là gì và nó ảnh hưởng đến giá dầu như thế nào?

Chợ giá – Mới đây, tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các đồng minh, gồm Nga, được gọi là OPEC+, sẽ tổ chức cuộc họp vào ngày 2 tháng 6 tới để thảo luận về chính sách sản xuất dầu chung của họ. Dưới đây là những thông tin chi tiết về OPEC+ là gì và ảnh hưởng của nó đến thị trường dầu mỏ toàn cầu.

OPEC VÀ OPEC+ là gì?

OPEC được thành lập vào năm 1960 tại Baghdad bởi Iraq, Iran, Kuwait, Ả Rập Saudi và Venezuela với mục đích điều phối các chính sách dầu mỏ và đảm bảo giá cả công bằng và ổn định. Hiện nay nó bao gồm 12 quốc gia, chủ yếu đến từ Trung Đông và Châu Phi, chiếm khoảng 30% lượng dầu của thế giới.

Đã có một số thách thức đối với ảnh hưởng của OPEC trong những năm qua, thường dẫn đến sự chia rẽ nội bộ. Gần đây hơn, nỗ lực toàn cầu hướng tới các nguồn năng lượng sạch hơn và tránh xa nhiên liệu hóa thạch cuối cùng có thể làm giảm sự thống trị của nó.

OPEC đã thành lập cái gọi là liên minh OPEC+ với 10 nhà xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới ngoài OPEC, bao gồm cả Nga, vào cuối năm 2016.

Sản lượng dầu thô của OPEC+ chiếm khoảng 41% sản lượng dầu toàn cầu. Mục tiêu chính của nhóm này là nhằm điều tiết việc cung cấp dầu cho thị trường toàn cầu. Dẫn đầu là Ả Rập Saudi và Nga, lần lượt sản xuất 9 triệu và 9,3 triệu thùng dầu mỗi ngày (bpd).

Angola – nước gia nhập OPEC năm 2007, đã rời khỏi khối vào đầu năm nay, với lý do bất đồng về mức sản xuất. Ecuador rời OPEC vào năm 2020 và Qatar vào năm 2019.

Những quốc gia nào là thành viên của OPEC?

Các thành viên hiện tại của OPEC là: Ả Rập Saudi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Kuwait, Iraq, Iran, Algeria, Libya, Nigeria, Congo, Guinea Xích đạo, Gabon và Venezuela.

Các quốc gia ngoài OPEC trong liên minh toàn cầu OPEC+ được đại diện bởi: Nga, Azerbaijan, Kazakhstan, Bahrain, Brunei, Malaysia, Mexico, Oman, Nam Sudan và Sudan.

OPEC ảnh hưởng đến giá dầu toàn cầu thế nào?

OPEC cho biết, xuất khẩu của các quốc gia thành viên chiếm khoảng 49% lượng dầu thô xuất khẩu toàn cầu. Theo như OPEC ước tính thì các nước thành viên nắm giữ khoảng 80% trữ lượng dầu đã được chứng minh của thế giới.

Do chiếm thị phần lớn nên các quyết định của OPEC đưa ra có thể ảnh hưởng đến giá dầu toàn cầu. Các thành viên của nhóm này thường xuyên họp để đưa ra những quyết định lượng dầu sẽ bán trên thị trường toàn cầu.

Kết quả là, khi họ giảm nguồn cung để đáp ứng nhu cầu giảm, giá dầu có xu hướng tăng. Giá có xu hướng giảm khi tập đoàn quyết định cung cấp thêm dầu cho thị trường.

Nhóm OPEC+ hiện đang cắt giảm sản lượng 5,86 triệu thùng/ngày, tương đương khoảng 5,7% nhu cầu toàn cầu.

Việc cắt giảm bao gồm 3,66 triệu thùng/ngày của các thành viên OPEC+ cho đến cuối năm 2024. Việc cắt giảm tự nguyện thêm 2,2 triệu thùng/ngày của một số thành viên sẽ hết hạn vào cuối tháng 6.

Theo các nguồn tin mới đây cho rằng, cuộc họp ngày 2 tháng 6 có thể quyết định gia hạn cắt giảm tự nguyện thêm vài tháng. Việc cắt giảm tự nguyện được dẫn đầu bởi Saudi Arabia với mức cắt giảm 1 triệu thùng/ngày.

Bất chấp việc cắt giảm sản lượng sâu, giá dầu thô Brent đang giao dịch gần mức thấp nhất trong năm nay ở mức 81 USD/thùng, giảm so với mức đỉnh 91 USD trong tháng 4, do áp lực bởi tồn kho tăng cao và lo ngại về tăng trưởng nhu cầu toàn cầu.

Các quyết định của OPEC ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu thế nào? 

Các quyết định của OPEC đã có tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là trong những tình huống khẩn cấp và biến động lớn trên thị trường dầu mỏ: 

Chiến tranh Ả Rập-Israel năm 1973

Trong cuộc chiến này, các thành viên OPEC đã áp đặt lệnh cấm vận đối với Hoa Kỳ và các nước khác hỗ trợ Israel. Hành động này gây ra cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu khi giá dầu tăng vọt, làm tăng chi phí nhiên liệu và gây ra tình trạng thiếu hụt nhiên liệu ở nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ. Hậu quả là nền kinh tế toàn cầu bị ảnh hưởng nặng nề và dấy lên lo ngại về suy thoái toàn cầu.

Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nhu cầu dầu mỏ sụt giảm mạnh do giảm đi lại và hoạt động sản xuất. Điều này dẫn đến sự suy giảm đáng kể trong giá dầu thô trên thị trường toàn cầu. Nhằm đối phó với tình hình này, OPEC+ đã thực hiện chính sách cắt giảm sản lượng lớn nhất từ trước đến nay, giảm tổng cộng 10 triệu thùng/ngày, nhằm ổn định giá dầu và hỗ trợ thị trường.

Ảnh hưởng chính trị ở Hoa Kỳ

Giá xăng là một chủ đề chính trị quan trọng ở Hoa Kỳ, đặc biệt là trong năm có cuộc bầu cử tổng thống. Sự tăng giá xăng có thể ảnh hưởng đến sự ủng hộ của cử tri và ảnh hưởng đến kế hoạch kinh tế của chính phủ. Do đó, Washington đã liên tục kêu gọi OPEC+ phát hành thêm dầu để làm giảm áp lực lên giá xăng và giảm bớt gánh nặng cho người tiêu dùng.

Tổ chức này cũng nhấn mạnh rằng công việc của họ là điều tiết cung cầu dầu mỏ chứ không phải giá cả. Tuy nhiên, nhiều ước tính cho thấy các thành viên của OPEC+ phụ thuộc nhiều vào doanh thu từ dầu mỏ, với ngân sách cân bằng của Ả Rập Saudi ở mức giá dầu từ 90 đến 100 USD một thùng.

Tăng cường năng lực sản xuất và ảnh hưởng đến sự cân bằng thị trường

Bên cạnh việc cắt giảm sản lượng, OPEC+ đang tập trung vào việc tăng cường năng lực sản xuất của các thành viên, nhưng điều này cũng đồng nghĩa với việc thay đổi sự cân bằng trên thị trường dầu mỏ toàn cầu.

Nhóm đã giao nhiệm vụ cho ba công ty nghiên cứu độc lập là IHS, WoodMac và Rystad để đánh giá năng lực sản xuất của tất cả các thành viên. Việc ước tính công suất này sẽ giúp OPEC+ thiết lập số liệu sản xuất cơ bản để từ đó áp dụng chính sách cắt giảm sản lượng một cách chính xác và hiệu quả.

Các thành viên OPEC+ đang tranh luận về hạn ngạch sản xuất, một vấn đề gây ra nhiều tranh cãi. Nhu cầu về hạn ngạch mới đã xuất hiện khi một số thành viên, như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Iraq, mở rộng công suất sản xuất của họ. Trong khi đó, nhà sản xuất lớn nhất của OPEC, Ả Rập Saudi, đã giảm quy mô bổ sung vào tiềm năng sản lượng của mình.

Ngoài việc tăng cường năng lực sản xuất, OPEC+ phải đối mặt với các thách thức địa chính trị, đặc biệt là ở Nga. Chiến tranh ở Ukraine và các lệnh trừng phạt của phương Tây đã gây ra sự suy giảm năng lực sản xuất dầu mỏ của Nga. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng trên thị trường và tạo ra áp lực lên các quyết định chính sách của OPEC+.