Úc và Trung Quốc nỗ lực thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vươn tầm cao mới

Trong cuộc gặp ‘tích cực’, Ngoại trưởng Trung Quốc – Vương Nghị đã nói rằng Úc và Trung Quốc cần tìm cách trở thành đối tác và cùng nhau ứng phó với các thách thức toàn cầu. 

Các doanh nghiệp và học giả Úc vô cùng hoan nghênh, kỳ vọng và coi quan hệ đối tác với Trung Quốc như là chiếc chìa khóa để thúc đẩy quan hệ song phương cũng như các lợi ích kinh tế và xã hội của hai nước. 

Tại hội nghị lần này, Ngoại trưởng Trung Quốc – Vương Nghị đã đề xuất việc các doanh nghiệp và học giả Úc nên đến  thăm Trung Quốc nhiều hơn và tăng cường quan hệ đối tác với các đối tác Trung Quốc. Đặc biệt, cần quan tâm đến lĩnh vực năng lượng xanh, đồng thời tái khẳng định quan hệ hai nước đang đi đúng hướng sau khi thiết lập lại thành công.

Vậy đối tác chiến lược toàn diện là gì?

Đây chuyến thăm đầu tiên của Ngoại trưởng Trung Quốc tới Úc kể từ năm 2017, chuyến thăm lần này đã đánh dấu sự tan băng trong quan hệ giữa hai nước. Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông Vương cũng gặp gỡ Bộ trưởng Ngoại giao Úc Penny Wong để tham dự Đối thoại Chiến lược và Đối ngoại Úc-Trung Quốc lần thứ bảy tổ chức tại Canberra vào thứ Tư, trước khi có cuộc nói chuyện riêng với một nhóm lãnh đạo Úc.

Nhóm lãnh đạo này bao gồm Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Úc-Trung Quốc (ACBC) David Olsson, Giám đốc điều hành quặng sắt Rio Tinto Simon Trott, và chuyên gia quốc phòng, giáo sư Đại học Quốc gia Úc Hugh White.

Theo một tuyên bố từ ACBC, ông Vương đã nói với nhóm lãnh đạo này rằng:” Trung Quốc cam kết sẽ chuyển đổi nền kinh tế của mình thành một nền kinh tế có “mô hình tăng trưởng xanh và chất lượng cao”. Olsson cũng cho biết điều này sẽ mang lại nhiều lợi ích cho các nhà xuất khẩu Úc và giúp “các nỗ lực khử cacbon của chính Úc cũng như sự chuyển đổi công nghiệp của nền kinh tế Úc ngày càng phát triển hơn”.

Wong và nhóm lãnh đạo này cũng thảo luận về các khoản đầu tư, giáo dục và thương mại kỹ thuật số, cũng như sự tham gia của Trung Quốc với Hoa Kỳ và các nước Châu Á. 

Ông Olsson cũng nói:“Đó là một cuộc thảo luận tự do phản ánh nhiều quan điểm và tiếng nói đa dạng từ phía Úc, phản ánh các cuộc đối thoại đang diễn ra ở Úc về định hướng tương lai của các nước trong mối quan hệ song phương”. Và giọng điệu của cuộc gặp là rất “tích cực”. Điều này cũng khiến cho hội nghị sẽ sớm thành công và đưa ra những chiến lược phù hợp. 

Ông Vương cũng cho biết cả hai nước đều có nhiều điểm chung hơn là khác biệt và do đó hai nước cần tìm cách trở thành đối tác hơn là đối thủ.

Quan hệ song phương đã xuống mức thấp nhất mọi thời đại khi bắt đầu đại dịch và sau những sự xích mích xuất phát từ việc Canberra kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch Covid-19. Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách áp đặt thuế quan đối với nhiều hàng hóa nhập khẩu của Úc. Và nước này này cũng đã đặt các lệnh cấm Huawei của Trung Quốc ở Úc. 

Ông Vương đã đưa đề xuất việc Úc và Trung Quốc hãy cùng nhau ứng phó với các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, đồng thời cho biết sự ổn định của quan hệ song phương cũng đang góp phần tạo nên sự ổn định toàn cầu.

‘Với mối quan hệ rõ ràng đang đi đúng hướng, cả hai nước phải giữ đà phát triển và “cố gắng tiếp tục phát triển tốt đẹp và ổn định cùng nhau, tiến xa hơn nữa” – ông Vương nói. Cũng tại cuộc gặp với Wong, ông Vương cho biết ông sẵn sàng tăng cường trao đổi cấp cao giữa hai nước và hỗ trợ hợp tác trên mọi lĩnh vực.

Vicki Thomson – giám đốc điều hành của liên minh đại học “Group of Eight Úc”, cho biết sự hợp tác nghiên cứu giữa các quốc gia nói riêng là quan trọng và “ là cầu nối để tăng cường tình hữu nghị lâu dài của của hai nước… và cũng để dễ dàng giải quyết những thách thức chung phía trước hơn”.

Thomson cho biết: “Những quan hệ đối tác này mang lại lợi ích kinh tế và xã hội to lớn cho cả hai nước, đồng thời thúc đẩy mối quan hệ nhân dân lâu dài và tăng cường hợp tác thực tế giữa Úc và Trung Quốc”.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, rất nhiều học giả của Trung Quốc đã bị các cơ quan an ninh đột kích tại Úc, gây lo ngại về các chuyến thăm tới đất nước này.

Về việc dỡ bỏ các hạn chế thương mại của Trung Quốc đối với hàng xuất khẩu của Úc – được áp dụng sau khi chính phủ cũ của Morrison đề nghị một cuộc điều tra độc lập về Trung Quốc về đại dịch – Wong nói trong một cuộc họp báo rằng cô hoan nghênh quyết định tạm thời của Trung Quốc về việc dỡ bỏ thuế quan cấm xuất khẩu của Trung Quốc đối với rượu vang Úc và xem xét hướng tới việc nới lỏng các lệnh cấm đối với thịt bò và tôm hùm.

Thị trường Trung Quốc là một phần quan trọng đối với lợi nhuận và sự tăng trưởng của rượu vang Úc cũng như các nhà sản xuất tôm hùm.

Bà Wong cho biết vào thứ Tư rằng bà cũng đã nói chuyện với Vương về vụ án tử hình đình chỉ gây sốc gần đây đối với học giả người Úc Yang Hengjun đang bị giam giữ và các tình trạng vi phạm nhân quyền ở Tân Cương, Tây Tạng, Hồng Kông, cũng như những hành vi không an toàn ở Biển Đông.

Ông Vương cho biết Trung Quốc và Úc không có bất bình hay xung đột lịch sử nào liên quan đến những vấn đề này và yêu cầu cả hai nước tôn trọng chủ quyền chung.

Bộ trưởng Ngoại giao – Penny Wong cũng nói rằng có khả năng hai con gấu trúc được Trung Quốc cho mượn từ năm 2009 sẽ được quay trở lại sở thú trong năm nay, chúng sẽ kéo dài thời gian lưu trú tại Vườn thú Adelaide tại nước này. 

Cuộc gặp đầy tích cực giữa hai quốc gia đã trở nên “khó chịu” trong giây lát bởi những cáo buộc từ tờ báo The Úc rằng cuộc gặp của cựu thủ tướng Úc Paul Keating với Ngoại trưởng Vương khi ông ở Canberra – thông qua lời mời từ Bắc Kinh – sẽ là “sự can thiệp bất thường” nhất của Keating vào công việc với chiến dịch phản đối chính sách đối ngoại của chính phủ

Keating đã lên tiếng phản đối các thỏa thuận tàu ngầm Aukus của Canberra với Vương quốc Anh và Mỹ – điều này nhằm chống lại Trung Quốc và những đề xuất của giới truyền thông về một cuộc xâm lược Úc của Trung Quốc.

Keating cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Hai rằng cuộc gặp với Ngoại trưởng Vương là một phần của “cuộc thảo luận trong nước và quốc tế” và bình luận của The Úcn nên “bị bỏ qua một cách khinh thường”.

Ông nói: “Úc về cơ bản đã chuyển từ những chính sách dụ dỗ mà chính phủ Morrison áp dụng cho Trung Quốc sang một chính sách dân sự và hiệu quả hơn nhiều”. Và các tờ báo ở đất nước này vẫn kiên quyết chống đối với Trung Quốc.