Nhật Bản giảm bớt gánh nặng tài chính cho lao động nhập cư Việt Nam

Chợ giá – Nhật Bản – một trong những quốc gia có nhu cầu cao về lao động nhập cư, đặc biệt là các thực tập sinh kỹ thuật, đang chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trong số lượng lao động nước ngoài tại đất nước này. Tuy nhiên, vấn đề gánh nặng tài chính đối với các thực tập sinh, đặc biệt là từ Việt Nam, đã trở thành một vấn đề nổi cộm và được nhiều tổ chức quốc tế quan tâm.

Tình hình hiện tại và vấn đề gánh nặng tài chính 

Theo Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), tính đến cuối năm 2023, có khoảng 405,000 thực tập sinh kỹ thuật nước ngoài đang làm việc tại Nhật Bản. Người Việt Nam chiếm gần một nửa trong số này, đạt khoảng 203,000 người. Việt Nam vì vậy trở thành nguồn cung cấp lao động lớn nhất cho Nhật Bản. 

Tuy nhiên, để có thể tham gia vào chương trình thực tập sinh này, các công dân Việt Nam thường phải vay mượn số tiền lớn để đáp ứng các yêu cầu như trình độ tiếng Nhật và các chi phí khác.

Mức phí tuyển dụng cho mỗi thực tập sinh hiện tại thường dao động xung quanh con số 656,000 yên (tương đương 4,156 USD), một con số lớn so với thu nhập hàng năm trung bình của người Việt Nam, và gấp 1.4 lần thu nhập hàng năm trung bình của họ. Chi phí này không phải là một khoản nhỏ đối với người lao động, đặc biệt là khi họ đang bắt đầu cuộc sống mới ở một quốc gia xa lạ.

Hiện tại, việc cạnh tranh giành nhân công nước ngoài đang ngày càng gay gắt, và Nhật Bản không phải là ngoại lệ. Mặc dù từng đưa ra mức lương hấp dẫn hơn nhiều đối thủ cạnh tranh, Nhật Bản đang đối mặt với sự gia tăng các chi phí tuyển dụng và bảo đảm để thu hút và duy trì lao động nước ngoài.

Theo số liệu mới nhất, mức lương trung bình của lao động nước ngoài tại Nhật Bản đang ở mức 212,000 yên mỗi tháng cho các thực tập sinh kỹ thuật. Đây là một con số khá thấp so với mức lương 271,000 yên mỗi tháng của lao động không có tay nghề tại Hàn Quốc, và thậm chí còn thấp hơn nhiều so với mức lương 143,000 yên mỗi tháng ở Đài Loan, mặc dù đang trong quá trình tăng lên.

Sáng kiến của VJ-FERI

Để giảm bớt gánh nặng tài chính và cải thiện điều kiện làm việc cho các thực tập sinh Việt Nam, Nhật Bản đang triển khai Sáng kiến ​​Tuyển dụng Công bằng và Đạo đức Việt Nam-Nhật Bản (VJ-FERI). Thỏa thuận này sẽ được quản lý bởi JP-Mirai – một tổ chức có trụ sở tại Tokyo, với mục tiêu bảo vệ quyền lợi của người lao động nhập cư.

Theo Sáng kiến ​​này, JICA và các đối tác đã đưa ra các biện pháp cụ thể như sau:

• Giảm phí tuyển dụng: Các nhà sử dụng lao động Nhật Bản sẽ được yêu cầu trả hơn một nửa phí tuyển dụng cho các thực tập sinh từ Việt Nam mà các cơ quan tuyển dụng tại Việt Nam đã thu.
• Loại bỏ môi giới và yêu cầu phúc lợi: Các công ty Nhật Bản sẽ bị cấm sử dụng môi giới và không được yêu cầu cung cấp các lợi ích không phù hợp từ người lao động, nhằm đảm bảo họ không bị lạm dụng hoặc khai thác tại nơi làm việc.
• Tuân thủ đầy đủ các chuẩn mực quốc tế: Với VJ-FERI, Nhật Bản sẽ khuyến khích các công ty tuân thủ các chuẩn mực lao động quốc tế, giúp duy trì hình ảnh tích cực và tăng cường sự hấp dẫn đối với người lao động từ các quốc gia khác.

Sáng kiến ​​này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người lao động mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống và điều kiện làm việc cho họ tại Nhật Bản. Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu lao động của Nhật Bản mà còn là một bước tiến lớn trong việc thúc đẩy các tiêu chuẩn lao động quốc tế và xây dựng môi trường công bằng và đạo đức cho người lao động nhập cư.

Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, Nhật Bản hiện có khoảng 2 triệu lao động nước ngoài tính đến tháng 10 năm 2023, và dự kiến sẽ cần tới 6.74 triệu lao động nước ngoài vào năm 2040 để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng kinh tế trung bình hàng năm là 1.24%. Với sự triển khai của hệ thống “đào tạo và việc làm” từ năm 2027, Nhật Bản hy vọng giảm bớt gánh nặng tài chính cho lao động nhập cư và nâng cao hiệu quả lao động trong tương lai.

Nhìn chung, sáng kiến ​​VJ-FERI không chỉ là một giải pháp cụ thể cho Nhật Bản mà còn có thể trở thành một tiêu chuẩn quốc tế trong việc đảm bảo quyền lợi và điều kiện làm việc công bằng cho người lao động trên toàn cầu.