Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là thước đo mức giá cả tổng thể trong nền kinh tế. Chỉ số CPI tính mẫu chung cho một nhóm hàng hóa và dịch vụ được mua phổ biến. Chỉ số CPI đo lường những thay đổi trong sức mua tiền tệ của một quốc gia. Qua bài viết này bạn sẽ rõ hơn về chỉ số CPI là gì cũng như cách tính chỉ số CPI.
CPI là gì? Chỉ số giá tiêu dùng là gì?
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI-The Consumer Price Index) là một thước đo kiểm tra mức giá bình quân gia quyền của một rổ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, chẳng hạn như thực phẩm, sản phẩm y tế, đồ gia dụng,…
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là đại diện cho chi tiêu tiêu dùng trung bình trong nền kinh tế và là giá trị bình quân gia quyền của giá hàng hóa và dịch vụ.
Nó được tính bằng cách lấy sự thay đổi giá của từng mặt hàng trong rổ hàng hóa được xác định trước và tính trung bình giá cả của chúng. Những thay đổi trong chỉ số giá tiêu dùng được sử dụng để đánh giá những thay đổi về giá cả liên quan đến chi phí sinh hoạt.
Chỉ số CPI là một trong những số liệu thống kê được sử dụng thường xuyên để xác định các giai đoạn lạm phát hoặc giảm phát. Nó có thể được so sánh với chỉ số giá sản xuất (PPI).
Cách tính chỉ số giá tiêu dùng CPI
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) thể hiện sự thay đổi giá hiện hành của nhóm hàng hóa trên thị trường trong một thời kỳ so với thời kỳ trước. CPI thường được tính hàng tháng hoặc hàng quý. Nó dựa trên mô hình chi tiêu đại diện của người dân thành thị và bao gồm mọi người ở mọi lứa tuổi.
Để tính toán chính xác CPI, bạn thực hiện theo các bước sau
Bước 1: Tập hợp giá cho các sản phẩm hoặc dịch vụ phổ biến
Bạn có thể lấy cứu giá sản phẩm cụ thể từ những năm trước trên internet hoặc biên lai, hóa đơn có các sản phẩm hoặc dịch vụ bạn đã mua trước đây. Bạn chỉ cần xác minh bất kì tài liệu nào đều có ghi ngày tháng năm là chính xác.
Bước 2: Thu thập giá cho các sản phẩm hoặc dịch vụ hiện tại
Sau khi đã thu thập được giá cho các sản phẩm hoặc dịch vụ từ những năm trước, bạn tiếp tục thực hiện việc này cho các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự của năm hiện tại. Cố gắng đảm bảo những sản phẩm hiện tại này càng giống sản phẩm trước đây bạn đã thu thập, cùng nhà bán hàng chẳng hạn.
Bước 3: Cộng các giá sản phẩm lại với nhau
Lấy danh sách giá sản phẩm trước đây của bạn và cộng tất cả chúng lại với nhau.
Sau khi bạn đã hoàn tất việc cộng các giá sản phẩm trước đây với nhau, hãy lấy giá sản phẩm hiện tại cộng chúng lại để có được tổng giá của các sản phẩm đã mua trong năm hiện tại.
Ví dụ cụ thể như sau:
Sản phẩm máy hút bụi và giá giặt năm 2019:
- Máy hút không dây 2019: $ 68
- Máy hút bụi cầm tay 2019: $ 29
- Giá giặt thảm 2019: $ 79
- Tổng lại = $ 176
Sản phẩm máy hút bụi và giá giặt năm 2021:
- Máy hút không dây 2021: $ 89
- Máy hút bụi cầm tay 2021: $ 42
- Giá giặt thảm 2021: 85 đô la
- Tổng lại = $ 216
Bước 4: Chia tổng giá sản phẩm hiện tại cho tổng giá quá khứ
Lấy tổng giá sản phẩm hiện tại của bạn và chia cho tổng giá sản phẩm trước đây. Ví dụ: nếu tổng giá hiện tại của bạn là 216 đô la và tổng giá trước đây của bạn là 176 đô la, bạn sẽ có cách tính là là 216/176 = 1,23
Bước 5: Nhân tổng với 100
Khi bạn đã tính được tỷ số, nhân tiếp với 100 để tạo giá trị phần trăm cho chỉ số giá tiêu dùng. Đây là con số mà bạn có thể so sánh được. Sử dụng dữ liệu ở ví dụ trước, phương trình của bạn là 216/176 = 1,23 x 100 = 122,72.
Bước 6: Chuyển số này thành tỷ lệ phần trăm
Để tìm sự thay đổi trong chỉ số giá tiêu dùng, bạn sẽ lấy kết quả cuối cùng trừ đi 100. Trừ 100 cho phép bạn xem sự thay đổi về giá sản phẩm trong những năm trước. Đặt một dấu phần trăm vào kết quả cuối cùng của bạn. Kết quả này cho thấy sự thay đổi chỉ số giá tiêu dùng.
Tiếp tục với ví dụ trước, phương trình sẽ là 216/176 = 1,23 x 100 = 122,72 -100 = 22,7%. Kết quả cuối cùng của bạn sẽ thể hiện mức thay đổi 22,7% về giá so với năm trước. Số dương đại diện cho tỷ lệ lạm phát, trong khi số âm sẽ là giảm phát.
Chỉ số giá tiêu dùng CPI dùng để làm gì?
- Để phục vụ như một chỉ báo kinh tế: Chỉ số giá tiêu dùng là thước đo lạm phát mà người dùng cuối phải đối mặt. Nó có thể xác định sức mua của đồng tiền tệ quốc gia. Nó cũng là một đại diện cho hiệu quả của chính sách kinh tế của chính phủ
- Để điều chỉnh các chỉ số kinh tế khác khi thay đổi giá: Ví dụ, các thành phần của tổng thu nhập quốc dân (GDP) có thể được điều chỉnh bằng cách sử dụng CPI.
Chính phủ có thể cung cấp các điều chỉnh về giá cả sinh hoạt cho những người làm công ăn lương và những người thụ hưởng an sinh xã hội cũng như ngăn chặn sự gia tăng thuế suất do lạm phát gây ra.
Hạn chế trong việc đo lường chỉ số CPI
- Lỗi lấy mẫu: Rủi ro không chọn đúng mẫu. Mẫu được chọn có thể không đại diện chính xác cho toàn bộ dân số.
- Lỗi không lấy mẫu: Lỗi không lấy mẫu bao gồm các lỗi liên quan đến việc thu thập dữ liệu giá và các lỗi liên quan đến việc triển khai hoạt động.
- Không bao gồm chi phí năng lượng: Một chỉ trích chính về CPI là nó không bao gồm chi phí năng lượng mặc dù đây là một khoản chi tiêu lớn đối với hầu hết các hộ gia đình.
Kết luận
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một thước đo đánh giá mức độ chi tiêu hàng hóa và dịch vụ của một nền kinh tế. Mong rằng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về chỉ số CPI là gì cùng với cách tính chỉ số CPI.
Thanh Tâm – Chợ giá
Không có bình luận.
Bạn có thể trở thành người đầu tiên để lại bình luận.